innovaties daarbinnen, passeerden de revue. Tim Walsh en Stefana Breitwieser gingen uitgebreid in op de benadering waarvoor het CCA heeft gekozen binnen het project The Archeology of The Digital en welke resultaten dat voor digital preservation heeft opgeleverd.8 Bewaarstrategieën bepalen en uittesten Duurzaam toegankelijk houden betekent in eerste instantie bit preservation.9 Functionele preservering is de volgende uitdaging. Het ontwikkelen van een strategie voor functionele preservering10 vergt onderzoek, waarbij het belangrijk is te weten wat de mogelijkheden zijn van migratie- en emulatiestrategieën en hoe ze elkaar aan kunnen vullen. In een deelproject van het Vlaams Architectuurinstituut voerde extern onderzoeker Henk Vanstappen in de loop van 2012 een testcase uit om 2D en 3D CAD-bestanden te migreren naar meer open formaten. Het onderzoek leverde interessante informa tie op over de belangrijkste CAD-softwarepakketten, -bibliotheken en -bestands formaten en potentiële archiveringsformaten. Voor enkele programma's en formaten stelde Vanstappen een volledige historiek van versies op met een overzicht van de backward compatibility. Naast deze research werden enkele bestands migraties als het ware spelenderwijs uitgetest. Hieruit bleek dat een migratiestrategie problematisch wordt naarmate de complexiteit van de bestanden toeneemt. Uitwisseling tussen CAD-softwarepakketten bleek op dat moment ook niet bijzon der goed ondersteund door de softwareleveranciers.11 Het ontbreken van een ideale oplossing impliceert dat er keuzes moeten worden gemaakt. Deze keuzes worden bepaald door de noden van de 'designated communi ty', de gebruikersgroepen voor wie we archiveren. Om deze noden te bepalen doorliep het Vlaams Architectuurinstituut in de periode van 2014-2016 een vervolgtraject met een gebruikersonderzoek waarbij we zes hoofd categorieën van gebruikers identificeerden. Door middel van interviews probeerden we hun noden zo goed mogelijk vast te stellen. Hieruit bleek dat voor onderzoeks doeleinden de perfecte bewaring van alle eigenschappen van één archiefdocument in de meerderheid van de gevallen van niet zo'n groot belang was, omdat onder zoekers informatie meestal halen uit een aggregatie van documenten. Conclusie was dan ook dat preserveringsacties zich in de eerste plaats dienen te focussen op het niveau van de aggregatie, en niet op die van het individuele document. Op basis van deze bevindingen werkten we een generieke archiveringsworkflow uit, die zowel fysieke overdracht, ordening, beschrijving als archiefpreservatie in scope had. De testcase hiervoor waren de digitale projectdossiers van ontwerper/architect Maarten Van Severen.12 Duurzame toegankelijkheid en preserveringsstrategieën hebben veel aandacht gekregen binnen het professionaliseringstraject van Het Nieuwe Instituut. Binnen het project inrichting digitaal archief (2017-2019) wordt de preservation policy uitgewerkt Aanpak bij de bron Dat archivarissen niet meer langer passief op de komst van een archief wachten, maar actief ingrijpen op de werkvloer, is al lang een realiteit die wordt toegepast binnen overheden of bedrijven. De snelle evoluties door de digitalisering van de informatiestromen vereisen dit immers. Bovendien zijn de archiefvormers de meest aangewezen personen om documenten in het archief te contextualiseren en te beschrijven, iets wat met de vaak complexe architectuurarchieven zeer welkom is. Er zijn dus veel argumenten om nauwer samen te werken met architecten. Het Nieuwe Instituut en het Vlaams Architectuurinstituut ontwikkelden hiervoor verschillende initiatieven, waaronder enquêtes of surveys, waarbij we belangrijke informatie vergaren over de digitale archieven binnen architectenbureaus. Het toenmalige NAi deed in 2008 een enquête bij 4 bureaus en het Vlaams Architectuurinstituut deed dit voor Vlaanderen in 2011 bij 9 bureaus.13 In het kader van het Project inrichting digitaal archief heeft Het Nieuwe Instituut in 2018 opnieuw onderzoek uitgevoerd bij een zestal architectenbureaus. Uit het onder zoek kwamen de verschillende functies waarvoor software wordt ingezet, en die eerder in dit artikel beschreven werden, duidelijk naar voren. Software wordt op een steeds slimmere manier ingezet, het belang van co-design neemt toe en het gebruik van software wordt vaak bepaald door eisen van projectpartners en door de voor keuren en knowledge base van zij die binnen het proces samenwerken. De aandacht voor archiefbeheer is laag. Archieven gebruikt voor PR-doeleinden worden vaak goed verzorgd en zijn daarom bij verwerving interessant. De aandacht voor een veilige en vertrouwelijk opslag is doorgaans hoog. Het onderzoek concludeert dat instellingen de uitdaging het best kunnen beant woorden door ontwikkelingen te monitoren, te blijven leren van archiefvormers en hen hulp te bieden bij hun archiefbeheer. Bij verwerving en opname dienen risico's, zoals incompleetheid, betrouwbaarheid, bruikbaarheid en afhankelijkheden beoordeeld te worden. Het onderzoek heeft voor HNI de opgave duidelijk gemaakt ten aanzien van de bureaus en ontwerpers. De architectengemeenschap betrekken en mee laten denken rond de verwerving van een digitaal archief creëert betrokkenheid en levert een schat aan informatie op. In oktober 2015 vond er bij Het Nieuwe Instituut een bijeenkomst plaats in het kader van de overdracht van het digitale archief van de eerste 400 MVRDV-projecten. Rond de digitale archieven van MVRDV en Zaha Hadid Architects kwamen vragen aan de orde als: welke items bewaren architecten en welke items vinden erfgoedorganisaties hoofdstuk 2 100 wim lowet, frans neggers 10 jaar digitale architectuurarchieven: een stand van zaken 8 Voor de Archaology of The Digital, zie paragraaf "Kennis Opbouwen". Voor de website van CCA, zie https: //www.cca.qc.ca/en/ geraadpleegd 11 oktober 2018. 9 Bit preservation houdt in dat maatregelen worden genomen om te verhinderen dat de bitsequentie van een bestand wijzigt. 10 Functionele preservering houdt in dat maatregelen worden genomen die het behoudt van de eigenschappen van een digitaal object in de toekomst verzekeren. 11 Henk Vanstappen, Opname en verwerking van born digital objecten uit een architectuurarchief (2013) https: //www.architectuurarchiefvlaanderen.be/sites/default/files/publicaties/cadarchivering_ rapport_2013_v0_7.pdf geraadpleegd 11 oktober 2018 12 Wim Lowet, Bouwstenen voor de archivering van het digitaal archief Maarten Van Severen, 2016: https: www.architectuurarchiefvlaanderen.be/sites/default/files/publicaties/mvs_20160907_rapport_v1-3.pdf 13 Zie voor de survey van het VAi: https://www.architectuurarchiefvlaanderen.be/node/23 geraadpleegd 11 oktober 2018. Verslag bureauenquêtes project Digitaal Depot, Frans Neggers, Sanja Lap, NAi, 8-8-2008. 101

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2018 | | pagina 51