bestaande infrastructuur. Maar ze bestonden feitelijk zonder dat management
en medewerkers zich bewust waren van hun belang als voorwaarden voor duurzaam
heid. De invulling van de preserveringsambitie heeft daarom voor een deel gelegen
op het semantische niveau: het benoemen. Natuurlijk moest het businessdoel
(i.c. het worden van een duurzaam digitaal archief) op beleids- en operationeel
niveau uiteindelijk worden vertaald naar concrete implementatie. Maar het kwam er
óók op neer dat de organisatie zich - op alle niveaus - moest leren uitdrukken in
preserveringstermen, zowel waar het ging om bestaande als om nieuwe archiverings-
processen. Ook op dit punt waren standaarden als OAIS van groot belang.
Inbedding
De organisatie heeft zich de opdracht tot digitaal behoud inmiddels expliciet eigen
gemaakt: beleidsmatig, financieel én in de communicatie naar buiten. De medewer
kers zijn zich bewuster geworden van de beheersmatige gevolgen van iedere inname
van materiaal in het Digitaal Archief voor de processen verderop in de workflow.
Er is daardoor meer aandacht voor het documenteren en het werken volgens vaste
procedures. Dit betekent dat de voorwaarden en garanties aan de depotgevers en
gebruikers worden vastgelegd en dat deze afspraken controleerbaar doorwerken in de
opslag, de preserveringsplannen en de beschikbaarstelling. De verantwoordelijkheid
voor het managen van de preserveringsmetadata, de workflows en de digitale
objecten is geleidelijk blijvend belegd. Informatiemanagers, metadatabeheerders
en de afdeling ICT, samen met de mediamanagers instroom bij wie alle processen
beginnen, bouwen gezamenlijk verder aan een instrumentarium van kennis en
tools. Zij zullen zich ook buigen over het verder voeren van de inrichting van het
integrale preserveringsproces. Zo moet het onderdeel Preservation Planning nog
vastere vorm krijgen. Andere 'TDR-onderwerpen' die op stapel staan zijn: het beter
(formeel) beheersen van de risico's rond het Digitaal archief, zowel op technolo
gisch, beveiligings- als financieel gebied, kostenmodellering en uitbreiding van de
preserveerbare formaten.
Preserveringsfunctionaliteit
Met het nieuwe MAM-systeem DAAN is een voorziening gecreëerd waarin alle
gegevens die nodig zijn voor het behoud van de integriteit en de authenticiteit van
de collecties, zijn geïdentificeerd en gestandaardiseerd. Omdat ze op één centrale
plek gecreëerd en opgeslagen. zijn deze gegevens beter beheersbaar. Komend vanuit
een heel ander doel (nl. de vervanging van het bestaande MAM-systeem onder
leiding van de ICT-afdeling) heeft het design en de implementatie van het nieuwe
MAM-systeem zich aldus ontpopt tot een van de belangrijkste infrastructurele
bijdragen aan de verwezenlijking van de preserveringsambities van Beeld en Geluid.
Het traject kan tevens worden gezien als een succesvol voorbeeld van een publiek -
private samenwerking op het gebied van systeemontwikkeling voor duurzame digita
le archieven. Immers, aan de Beeld en Geluid adaptatie van een commercieel MAM
systeem is bewust 'preserveringsfunctionaliteit' toegevoegd.
Nieuwe mediatypen
Nu er voor de bestaande processen, data en metadata kwaliteitscriteria, normen en
afspraken zijn neergelegd, vormen zich weer nieuwe aandachtspunten. Een daarvan
is de verwerving van nieuwe-mediaobjecten zoals games, sociale media, websites en
webvideo. Deze acquisities zijn het logisch gevolg van de uitbreiding van het collec-
tieprofiel van Beeld en Geluid in zijn hoedanigheid als Instituut voor Mediacultuur.
Een gecertificeerd TDR zal uiteindelijk ook voor deze mediatypen harde garanties
op duurzame toegankelijkheid moeten kunnen afgeven. Het beleid en de technieken
voor digitaal behoud worden hiertoe uitgebreid. De hoofdprincipes van duurzame
digitale preservering zoals die tijdens de jaren van voorbereiding en implementatie
zijn geformuleerd, blijven echter ook voor deze nieuwe mediatypen onverminderd
van kracht.
hoofdstuk 2
88
annemieke de jong van proefondervindelijk naar gestuurd
89