Al deze projecten probeerden met behulp van experimenten te komen tot praktische bewaarmethoden van digitale informatie. Men wilde bepalen wat de beste bewaar strategie was, welke stappen daarvoor nodig waren en uitzoeken wat de uiteindelijke keuze van een bewaarstrategie bepaalde. Dat hing onder andere samen met het type digitaal object en natuurlijk de beschikbare technologie(ën). Eén van de uitkomsten was dat vaak niet één strategie, maar een mix van strategieën noodzakelijk is (migra tie met emulatie bijvoorbeeld).44 Bij de vraag wat de beste bewaarstrategie(en) in welke context was, speelde het aspect van essentiële kenmerken ('significant proper ties') van een digitaal object een belangrijke rol, al was dat ook al enkele jaren eerder aan de orde gekomen.45 Het onderzoek (inclusief testbeds) en de samenwerking op het gebied van 'digital preservation' in Europa en dan vooral bij erfgoedinstellingen werd in deze jaren gestimuleerd door middel van onderzoeksprogramma's van de Europese Commissie, zoals 1ST (Information Society Technologies). In de tabel hiernaast zijn enige van de vele projecten opgesomd en kort beschreven. Belangrijke thema's bij deze projecten en bij onderzoek op gebied van 'preservering' in het algemeen waren onder andere (niet uitputtend): Processen en modellen op basis van OAIS In veel van de projecten, zoals CASPAR, Planets, Protage en Pericles, werden model len ontwikkeld en 'preserveringsprocessen' uitgewerkt op basis van OAIS. Hoe kunnen de verschillende processen, zoals ingest, preservation planning, preservation action, beschikbaarstellen e.d. worden vormgegeven? In het Planets project is gewerkt aan preservation planning en preservation action en een functioneel model waarin de samenhang wordt aangegeven, terwijl in CASPAR de aandacht was gericht op informatiestromen in samenhang met processen en in Pericles zogenaamde digitale ecosystemen en een bijbehorende ontologie zijn ontwikkeld.47 Ontwikkeling softwarehulpmiddelen Daarnaast was er behoefte aan softwarehulpmiddelen die de feitelijke 'preservering' van digitale informatie mogelijk maken en ondersteunen. Dat was vooral ook nodig NB. Van veel van de bovenstaande projecten is de website die ten tijde van het project bestond verdwenen, behalve van ERPANET, SCAPE, Pericles en E-Ark (raadpleegdatum juli 2018). Het feit dat al deze projecten zich bezighielden met digitale bewaring is helaas geen waarborg gebleken voor het behoud van de informatie op die websites. hoofdstuk 1 44 Zie o.a. de resultaten van het CAMiLEON project. 45 Zie o.a. Jeff Rothenberg, Digital Preservation, (Den Haag, 1999), p.14. In het Planets project werd hiervoor een methode uitgewerkt als onderdeel van het preservation planning proces: zie bijv. https: //www.dpconline. org/docs/miscellaneous/events/138-preservation-planning-part-1-workflow-and-the-plato-tool-becker/file en http: //www.ifs.tuwien.ac.at/dp/plato/documentation/#ijdl2009 In het Planets project is ook een poging gedaan om tot een formele beschrijvingstaal te komen waarmee de essentiële kenmerken beschreven konden worden, extensible Characterisation Definition/Extraction Language, XCDL/XCEL (ontwikkeld door Manfred Thaller, Universiteit van Keulen). Met behulp daarvan kunnen 'significant properties' worden geëvalueerd bijvoorbeeld na migratie. Zie bijvoorbeeld Gareth Knight en Maureen Pennock, 'Data without meaning: establishing the significant properties of digital research', in: The International Journal of Digital Curation, Issue 1, Volume 4, 2009 p.159-174. Zie ook http: //www.ifs.tuwien.ac.at/~becker/pubs/becker_ sac08.pdf en http: //www.ifs.tuwien.ac.at/dp/ipres2010)/papers/tarrant-65.pdf Ook in de VS was men er mee bezig bij California Digital Library en Harvard's University Library (zie bijv. https://blogs.bodleian.ox. ac.uk/archivesandmanuscripts/tag/significant-properties/). Voorzover bekend is het niet verder ontwikkeld. 46 Voor PLATO zie http://www.ifs.tuwien.ac.at/dp/plato/intro/ 47 Voor CASPAR zie onder andere: https: //www.researchgate.net/publication/250150721_The_CASPAR_ approach_to_digital_preservation?_sg=FWz9fXX0l2BdfXkjkRgze6gB3jKSfZrJ-nPpTVhkjObguS9nyvVIGF- FXITuHWPTTz7mT8sejcugKjXt7ssDv65G8gqFnFKahmw en https: //www.researchgate.net/figure/ CASPAR-Key-Components_fig1_250150721. Voor Protage: https://ercim-news.ercim.eu/en80/special/ protage en http: //journals.uic.edu/ojs/index.php/fm/article/view/3069/2629. Voor Pericles: http://www.pericles-project.eu 28 hans hofman een wereld van verschil Naam project Doelstelling Periode Resultaten Opmerkingen URL ERPANET opbouw netwerk, kennis delen en verspreiden 2001-2004 seminars, workshops, publicaties, website, hulpmiddelen, gidsen http://www.erpanet.org DELOS netwerk (digital libraries), multidisciplinair 2004-2007 kader/ model voor testbed, 'summerschool on digital preservation', WP6 Preservation Cluster, http://delos-old.isti.cnr.it/WP6.html DIGIcult scanning, bewaring van digitaal erfgoed in Europa 2001-2005 Vele rapporten met stand van zaken. Lund principles en actieplan http://collections.internetmemory.org/ haeu/20160920164245/ http://cordis.europa.eu/ist/ka3/digicult/ home.html DPE bevorderen bewust wording bij organi saties en het brede publiek, delen van kennis, networking, samenwerking (WePreserve) 2005-2009 DRAMBORA, PLATTER, trainingen/seminars, animaties (Team Digital Preservation), Digital Preservation Challenge (wedstrijd) voortzetting van ERPANET, http://www.digitalpreservation.gov/ series/edge/dpe.html Planets ontwikkeling van hulpmiddelen, testbed, training 2006-2010 hulpmiddelen zoals PLATO (planning tool)46, herkennings- software (DROID, FIDO) uit dit project ontstond in 2010 de Open Planets Foundation (OPF), nu Open Preservation Foundation: http://openpreservation.org/about/ organisation Caspar Cultureel en weten schappelijk erfgoed 2006-2010 architectuurmodel, testbed http://www.dcc.ac.uk/resources/briefing- papers/technology-watch-papers/caspar KEEP ontwikkelen emulatie- omgeving 2007-2012 Emulatiekader en Virtual Machine. voortbordurend op DIOSCURI http://emuframework.sourceforge.net en https://www.kb.nl/nieuws/2011/ emulatie-bruikbare-oplossing-voor- duurzame-digitale-toegang Protage ontwikkelen van soft ware tools (intelligent software agents) tbv. digitale bewaring 2007-2010 model, prototype, rapporten https://ercim-news.ercim.eu/en80/ special/protage SCAPE Realiseren van schaal baarheid, automatise ring en planning van 'preservation actions' 2011-2014 softwarehulpmiddelen, zoals Jpylyzer http://scape-project.eu Pericles toegankelijkheid van digitale bronnen waarborgen 2013-2017 modellen (digitale ecosysteem), ontologie, software hulpmiddelen http://www.pericles-project.eu E-ARK verbeteren/ harmoniseren van methoden en techno logieën voor digitale archivering in Europa 2014-2017 Richtlijnen, software- hulpmiddelen http://www.eark-project.com/about 29

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2018 | | pagina 15