in een virtuele, digitale omgeving. Bij ontkoppeling ligt de volgorde van die functies niet meer vast. Opslaan en bewaren kunnen vooraf plaatsvinden en selecteren, ontsluiten en beschikbaar stellen achteraf. In het tijdperk van Big Data en 'open overheid' geldt overheidsinformatie als een commodity. Net als bij andere bulkgoederen gaat het om robuuste en schaalbare opslag, waarbij de vraag van de gebruiker bepaalt hoe de grondstof wordt benut. Distributie van op grote schaal geanonimiseerde data, of het nu gaat om gestructu reerde gegevens of ongestructureerde informatie, is noodzakelijk voor het open ter beschikking stellen aan derde partijen. Borging van kennis van de opgeslagen bits en een faciliteit met oude gevirtualiseerde software omgevingen zijn vereist om de bits in de toekomst in de oorspronkelijke context te kunnen reproduceren. In het huidige denken over een generieke digitale infrastructuur (GDI) voor de overheid past een sectoroverstijgende infrastructurele voorziening die archiefdiensten zal helpen hun taak optimaal uit te voeren.31 Wanneer opslag en bewaring van de bits enerzijds en toegang tot de bits in hun technische context anderzijds, beide op het GDI-niveau geborgd zijn, kan de archief gemeenschap zich focussen op de klantvraag en kan de gebruikersbehoefte sturend worden voor de inrichting van de processen achter de dienstverlening. Ieder archief kan zich richten op zijn doelgroep en hiervoor specifieke diensten ontwikkelen: genealogische diensten voor individuen op zoek naar voorouders en familiegegevens, exposities van historische archieven voor de algemene publieke belangstelling, en leveringsdiensten van bulk-gegevens voor Big Data onderzoekers. Waar in veel gevallen de eindgebruiker nu nog een mens is met een klantenprofiel als algemeen publiek of hobby-historicus, zal in toenemende mate de directe gebruiker een machine worden: de indexing-robot van een zoekmachine, de harvesting-agent van een wetenschappelijke data-hub op zoek naar bevolkingsgegevens, of de intelligent personal assistant van de rechtzoekende burger die een eigen archief aanlegt over de gaswinning en aardbevingsschade in Groningen. De huidige en toekomstige gebrui ker, mens of machine, is niet gediend van selectie vooraf, maar wil vrij zijn in zijn keuze voor het filteren van data. Het is daarom maar zeer de vraag of we als samenle ving genoegen moeten nemen met een selectief en beperkt overheidsgeheugen. Alles wijst erop dat we meer gebaat zijn bij een langetermijngeheugen met vrijwel onbegrensde opslagcapaciteit waaruit toekomstige generaties ongefilterde en ongecensureerde overheidsinformatie naar behoefte kunnen ontdekken en gebruiken. theorie 31 'Eén (virtuele) logische gemeenschappelijke gegevenslaag voor de overheid', waarin de gegevens gescheiden zijn van de functionaliteit, Succesvol digitaal: stel mensen centraal. De generieke digitale infrastructuur als basis voor overheidsdienstverlening, (interbestuurlijk) door het Kabinet vastgestelde Digiprogramma 2016-2017, https://www.digicommissaris.nl/page/977/digiprogramma-2017-pdf. 100 101

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2018 | | pagina 52