teruggave na capitulatie en overdracht bij opeenvolging van staten. An Verscuren
beschrijft aan de hand van de lotgevallen van de archieven van de Grote Raad van
Mechelen hoe staten ook tij dens het Ancien Régime vochten om het bezit van
archieven. In het afsluitende essay presenteertTrudy Huskamp Peterson de basis
principes van de rol van archivarissen in het ondersteunen van mensenrechten
tijdens en na internationale conflicten en dictatuur, een thema dat sinds 1993 op
de agenda van de Internationale Archiefraad staat en helaas hoogst actueel is.21
Hoewel sinds de Tweede Wereldoorlog op ruime schaal in beslag genomen archief
stukken zijn verfilmd en gescand, is het basismateriaal waarover dit jaarboek handelt
vooral analoog. Sinds de webpublicaties van Amerikaanse overheidsdocumenten
door Julian Assange (Wikileaks, 2006) en de publicatie via internet van materiaal
van de Amerikaanse spionagedienst NSA door Edward Snowden (2013) verdiepen
archivarissen zich wereldwijd in de implicaties die dit kan hebben voor archiefinstel
lingen en het vakgebied.22 Vastgesteld moet worden dat de effecten van het gebruik
van digitale sociale media en internet tijdens gewapende conflicten en revoltes zo
veelomvattend, verstrekkend en nog zo weinig verkend zijn, dat ze aparte aandacht
in een ander jaarboek rechtvaardigen.
INLEIDING
21 Agnes Jonker, 'Het zwijgen van archieven', in: P.J. Horsmanen Chr. Streefkerk (edArchieven in het Geding:
een pak van Sjaalman voor Eric Ketelaar bij zijn afscheid als hoogleraar archiefwetenschap aan de Universiteit van
Amsterdam, aangeboden op 28 mei 2009 door docent-medewerkers van de Archiefschool (2009), 95-105; zie ook:
H. van Engen, G. Janssens, G. Kwanten en K.M. Pompe (red.), Archives without borders. Proceedings of the
International Congress in The Hague, August 30-31, 2010 (Berchem 2012).
22 Zie bijvoorbeeld Cassie Findlay, 'People, records and power: what archives can learn from Wikileaks', in:
Archives and Manuscripts 41 (2013), 7-22.
14
15
