ingericht als een studiereis "[w]at een archie
ven heb ik niet moeten doorsnuffelen" en
bovendien, zo lijkt het, de beoogde kinder
kamer liever als bibliotheek inricht.
Verder zijn het oude mannetjes die het werk
doen. Meestal zonder specifieke vakopleiding,
en wel in hun vrije tijd of na pensionering.
Een enkeling onbezoldigd, een ander in
opdracht. Een derde als 'oud geworden jongste
bediende' die naar het archief is gepromoveerd.
Promoties die niet zelden leiden tot het afdalen
in de diepste kelders, de hoogste zolders dan
wel naar de krochten van menig gebouw. Tot
die laatste groep horen al die ontelbare die in
het archief hun verdere loopbaan of carrière
voortzetten, het zijn er teveel om op te noemen.
Toch kan ik niet nalaten te wijzen op de strip
La Mutation van Marc-Antoine Mathieu.
Hierin wordt de plaatsvervangend hoofdcon
troleur van het 'hoofdbureau voor ordenings
aangelegenheden', Monsieur Albert -die
beschikt over een fotografisch geheugen-, als
gevolg van geheugenverlies, uiteindelijk ver
plaatst naar de 25ste kelderverdieping: "het archief voor afgedane zaken". Aldaar
verandert zijn lichaam na verloop van tijd in een lege huls.16
Maar liefst 30 van de 60 archivarissen in de fictie zijn niet als zodanig opgeleid,
van 17 is de archivistische opleiding en scholing onduidelijk en maar van 13 is
naar huidige 'reële' maatstaven de opleiding professioneel te noemen.
Werk voor professionals
"Mijn geheugen is als het werk van een drankzuchtige archivaris: het vertoont
gaten en verdichtingen, de kaartenbakken zijn omgevallen, de fiches in haast weer
bijeengeraapt. Soms is er maandenlang niets verzameld, dan weer is er koortsach
tig maar lukraak gewerkt."17 Als deze schets de waarheid zou benaderen, dan is
het slecht gesteld met het beroep van archivaris.
Anders is het met archivaris Hammer -bij zijn aantreden de eerste academicus in
het archief- in de roman Cherobim Hammer und Cherobim Hammer door Peter
Bichsel. Een archivaris van de oude stempel die het werk van zijn jonge collega's
minschattend betracht die nannten sich diplomierte Bibliothekare und Archivare,
und die begannen wieder zu numerieren, damit es kompatibel werde". In het vervolg is
Hammer verantwoordelijk gemaakt voor het oudere deel van het archief. Dat de
man schizofreen is en een alcoholprobleem heeft, buit Biegsel uit door het
verhaal kriskras tussen tekst en voetnoten te vertellen. Een archivaris die zijn
PROFESSIE
16 De in deze paragraaf genoemde werken van Kafka, Hesse, Sartre, Pamuk, Ibsen en Mathieu zijn niet
meegenomen in de kwantitatieve vermeldingen over archivarissen in de fictie omdat hun verschijnen te
marginaal is om daaraan conclusies te verbinden over gedrag, opleiding, competenties en scholing.
Monsieur Albert in
La Mutation (illustratie
door Marc-Antoine
Mathieu)
90