Met (uit)sterven bedreigd De ongezonde levenswijze van gekke Karei is in de vorige paragraaf genoemd. Maar wat zijn leven nog ongezonder maakt, is het feit dat Karei's keel wordt door gesneden en hij vervolgens met de boel in vlammen opgaat. Dood in het archief! Dood door het archief? Dat laatste is niet de reden dat archivaris Clavigo in het gelijknamige treurspel van Johann Wolfgang Goethe om het leven komt. Clavigo werd het slachtoffer van een niet nagekomen belofte aan een vrouw. En vrouwen spelen in dit geval ook een rol van betekenis in de ondergang van de archivarissen Winston Smith en Sam Lowry in respectievelijk George Orwell's Nineteen-eighty- four en Terry Gilliam's Brazil. Het door critici als onverbloemde maatschappij kritisch gekenschetste werk U Registraturi ('In de registratuurvan de Kroaat Ante Kovacic is een aanklacht tegen de toenemende bureaucratie in het Kroatië van de jaren 1880, verbeeld aan de hand van de metafoor van het archief. Het verhaal ontpopt zich uiteindelijk tot een niet goed aflopende tearjerker. Het geval wil dat de archivaris in kwestie Ivica Kicmanovic, als gevolg van een onmogelijke liefde uiteindelijk vervalt tot overmatig alcoholgebruik, het archief inbrand steekt en daarbij zelf het leven laat. Brand in het archief en verbrand archief is niet zelden oorzaak en gevolg van het optreden van de archivaris, maar zoals we eerder hebben gezien, horen moord en doodslag daar dus ook bij. De vermoorde archiva rissen in het verhaal van Jifi Marek zijn daarvan stille getuigen. Al met al sterven 8 van de 60 archivarissen een gewelddadige dood, en dat is omgerekend toch ruim 13 op de 100. Een beduidend hoger aantal dan het gemid deld aantal vermoordden in de Europese Unie (EU-27-lidstaten, over de jaren 2003-200713) namelijk 0,00151 op de 100. De vergelijking gaat vanzelfsprekend mank als gevolg van de verschillen in grootte en representativiteit van de twee populaties. Overigens, in 3 van de 8 gevallen waarbij de archivaris door geweld is omgekomen, is ook het archief in vlammen opgegaan. Bij slechts 1 van de in totaal 4 archieven die in de fik is gevlogen, zijn geen menselijke slachtoffers te betreuren. Hoe het ook zij, het zijn barre tijden en het beroep is gevaarlijk. Kennelijk zijn het niet de bijbaantjes als oplichter, dief of moordenaar die het leven van een archivaris in gevaar brengen, hij heeft meer te duchten van moord, Eén beroepveel bijbaantjes Externe factoren zijn veelal oorzaak van ellende. Toch roepen sommige archivarissen het gevaar over zichzelf af. Sterke binken en stoere knapen zijn zij over het algemeen niet, al zijn er uitzonde ringen. De al genoemde Ben Reese van Sally Wright is er zo'n uitzondering. Niet onbelangrijk, naast zijn werk als archivaris lost de eind-dertiger Reese de een na de andere moord op. Hij doet niet onder voor de gezette en kalende gepensioneerde archivaris Aaron Willoagby in de twee-delige stripreeks Red Bridge van Gabrielle Gamberini, Maryse Charles en Jean-Francois Charles. En dan is er ook nog collega archivaris/detective Gamberini) doodslag, vrouwen en brand. PROFESSIE Aaron Willoagby in Red Bridge (Illustratie door Gaberiele 86

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2010 | | pagina 88