één naam in voorkomt, die van
mijnheer José zelf,de archief
klerk Maar de archivaris, zijn
baas? Die blijft relatief onzicht
baar, onbekend, onbemind.
De onzichtbaarheid en onbekend
heid van archivarissen in de fictie
is moeilijk vast te stellen, 49 van
de 60 'onderzochte' archivarissen
zijn met naam en toenaam
genoemd.
Onbemindheid kan op meerdere
manieren worden geduid. In de
fictie leeft een aantal archivaris
sen op de een of andere wijze
a-sexueel. En ook stel ik vast dat
een aantal archivarissen in hun
directe omgeving wordt behandeld
als noodzakelijk kwaad, ballast of
anderszins. En daarmee ook als
niet bepaald relevant, zoals
archiefbedienden in De vleespotten
van Egypte van Marnix Gijsen.
Archivaris Sam Lowry die in de
film Brazil van Terry Gilliam
werkt bij het Ministerie van
Informatie, department of records:
"[r]ecords is a dead-end department
it is impossible to get noticed".
Tenslotte archivaris Konrad Kragenmayr wiens vijfentwintigjarig jubileum aan de
aandacht van collega's ongemerkt voorbij gaat. Met alle gevolgen van dien zoals
blijkt uit de titel van de roman van Hans Pfeifer waarin Kragenmayer optreedt:
7 Tote brauchen einen Mörder.
Gelukkig zijn er ook legio archivarissen die wel met beide benen in de maatschap
pij staan en ook als zodanig door die maatschappij worden gezien, aangesproken
en gerespecteerd Soms worden zij zelfs op handen gedragen. Figuren dus die
van belang zijn omdat hun wezen en hun eigenschappen kennelijk zodanig rele
vant zijn (ook als is dat vaak van belang voor de plot van het verhaal)dat zij als
een soort pontifex maximus functioneren als onmisbare schakel tussen informa-
tiebehoeftige en de benodigde informatie. Voorbeelden hiervan zijn verschillende
hooggeleerde heren, belast met archivistische, historische en/of genealogische
arbeid of als vervaardigers van kronieken. Maar ook een archivaris als Anton
Herbstetter die "het verleden verzamelt in kartonnen dozen" in de roman
Seefrörne van Christof Hamann hoort hier toe. Of Max, die het "erfelijk
materiaal" van een ongeneeslijke zieke beheert in Connie Palmen's De erfenis.
PROFESSIE
De archivaris in Been's
De avonturen van den stadhuisklerk
(illustratie doorJ.B. Heukelom)
82