de meer traditionele archivarissenpreoccupaties: geschiedenis en cultuur.
Hercules leek weer op zijn tweesprong te staan: moesten archivarissen hun positie
versterken in de documentaire informatievoorziening, of moesten ze vooral
proberen te voorzien in de snel groeiende behoefte aan historische informatie?
Ontwikkeling van de discipline en haar interventiegebied
De ontwikkelingen in het vakgebied stonden in nauw in verband met de verschui
ving van de grenzen van de archiefwetenschap en daarmee van de professie.
In de afgelopen decennia zijn grenzen tussen wetenschappelijke disciplines verder
vervaagd. Wetenschappelijke disciplines worden vaker in termen van onderzoek
stradities gedefinieerd dan in termen van duidelijk van elkaar afgebakende weten
schapsdomeinen. In het wetenschappelijk onderwijs worden niet alleen de
grenzen van wetenschappelijke disciplines als organiserende principes gebruikt,
maar veelal ook specifieke probleemgebieden.
In 1991 had de Archiefschool zich geschaard achter degenen die het standpunt
verdedigden dat de archiefwetenschap zich moest profileren als een autonome
wetenschap en niet als een hulpwetenschap van de geschiedenis.15
Archiefwetenschap was een autonome discipline op het gebied van de informatie
wetenschappen die zich ook actief met de archiefvorming bemoeide. Dat ontwik
kelingsperspectief kreeg vorm in 1997 door de overheveling van de leerstoel
archiefwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam van geschiedenis naar
boek- en informatiewetenschappen, de medefinanciering van de leerstoel door
de Archiefschool en de aanstelling van Eric Ketelaar als eerste hoogleraar archief
wetenschap nieuwe stijl.
De nauwe samenwerking met de informatiewetenschappen - later binnen een
afdeling Mediastudies - bleek een goede uitvalsbasis naar andere disciplines die
zich bezighouden met de voorwaarden waaronder gebeurtenissen worden gerepre
senteerd en geïnterpreteerd en waaronder herinnering wordt geconstrueerd en
gereconstrueerd: naar erfgoedstudies, sociologie, antropologie, culturele studies
en mediastudies. Inmiddels is de archiefwetenschap een interdisciplinaire weten
schap geworden die autonoom genoeg is om concepten, methoden en technieken
van andere disciplines in haar eigen interpretatiesysteem en haar onderzoeks
programma's te incorporeren en archiefwetenschappelijke noties in andere
disciplines ingang te doen vinden.16
Naarmate de archiefwetenschap zich verbreedde, verbreedde zich ook het inter
ventiegebied van de archivaris. Toen de archiefwetenschap zichzelf positioneerde
als een hulpwetenschap van de geschiedenis was dat interventiegebied vrijwel
beperkt tot de ontsluiting van bronnen ten behoeve van het historische bronnen
onderzoek. Toen de archiefwetenschap zich opnieuw uitvond als autonome disci
pline op het gebied van de informatiewetenschappen werd dit interventiegebied
uitgebreid tot de vorming, de waardering, het beheer en het gebruik van proces-
PROFESSIONALISERING
15 Elio Lodolini, 'The War of Independence of Archivists', Archivaria 28 (1984) 36-47: http://journals.sfu.ca/
archivar/index.php/archivaria/article/view/11569/12 515.
16 Zie bijv. Francis X. Blouin jr. en William G. Rosenberg (edArchives. Documentation and Institutions of
Social Memory. Essays from the Sawyer Seminar, Ann Arbor 2006.
312