Onttakeling of modernisering? De beroepsgroep van archivarissen gedeïnstitutionaliseerd Over de beroepsgroep als professie schreef Theo Thomassen in 1991 een bijdrage in de bundel die werd uitgegeven ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de VAN.1 Nu, achttien jaar later, wijdt de stichting Archiefpublicaties er een heel jaarboek aan. Wat is er in die achttien jaar gebeurd en welke weg zijn we met onze beroepsgroep ingeslagen? Dat is de vraag die Thomassen van de redactie in zijn bijdrage aan deze bundel mocht beantwoorden.2 Professies en professionalisering toen en nu Professies onder druk Een van de oorzaken van de kredietcrisis is de manier geweest waarop de accoun tants hun maatschappelijk rol hebben vervuld, zei Jules Muis (accountant, ex-vicepresident van de Wereldbank, ex-directeur-generaal bij de Europese Commissie) op 20 januari 2010 tegen de commissie De Wit.3 Bij de uitoefening van hun maatschappelijke taak waren ze volgens hem ernstig tekort geschoten.4 Voor een beroepsgroep is dat een vernietigend oordeel. Ze heeft van de samenle ving de vrijheid gekregen om op haar vakgebied haar eigen methoden te volgen en binnen haar eigen kring haar eigen regels te stellen, alleen maar omdat hun leden met hun exclusieve deskundigheid een onmisbare maatschappelijke rol vervullen. De Orde van Medisch Specialisten vocht vorig jaar de maatregel aan van minister Klink om de tarieven te verlagen. Ze werd op 27 januari j.l. 2010 door het College van Beroep voor het bedrijfsleven in het ongelijk gesteld. Het publieke belang van de overheidsfinanciën moest in de gegeven omstandigheden de overhand hebben op het financieel belang van de specialisten.5 Voor de beroepsgroep was dit een ernstige nederlaag. Ze was er niet in geslaagd om de ruil- en gebruikswaarde van haar unieke kennis en expertise te handhaven, wat toch een van haar centrale doelstellingen is. Een paar dagen later gaf de Raad voor de Volksgezondheid aan de regering het advies om de numerus fixus voor de studie geneeskunde af te schaffen en studen ten anders op te gaan leiden om het tekort aan medisch specialisten weg te werken en het aantal lompe dokters te verminderen.6 Dat was voor de medische professie een nieuwe slag. Ze raakte zowel in kwantitatieve als in kwalitatieve zin haar invloed kwijt op de instroom van nieuwe leden in de beroepsgroep. In de afgelopen decennia was de beroepsgroep van archivarissen minder in het nieuws dan de accountants en de medisch specialisten, maar het verging haar THEO THOMASSEN 1 Theo H.P.M. Thomassen, 'Kennis of macht: de paradox van een professie. De Vereniging van Archivarissen en de kwaliteit van de beroepsuitoefening', in: Respect voor de oude orde. Honderd jaar Vereniging van Archivarissen in Nederland 1891-1991 (Hilversum 1991) 193-216. 2 Met dank aan Peter Horsman, Eric Ketelaar, en Riemer Knoop voor hun suggesties bij eerdere versies van deze tekst. 3 Werkzaam in 2009-2010 en officieel getiteld 'parlementaire commissie onderzoek financieel stelsel.' 306

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2010 | | pagina 308