3. Het organische karakter van archiefvorming;
4. De hiërarchie van archiefbescheiden en hun beschrijvingen en
5. Het respect des fonds.39
Juist in het hanteren van deze uitgangspunten onderscheidt de archivaris zich
van de eerder genoemde informatiespecialist.
Ik geef enkele voorbeelden van hoe de kerncompetenties een nieuwe waarde
kunnen krijgen.40 De competentie in het taakdomein Opnemen is nu volledig op
archieven gericht: "De archivaris kan de 'archiefwaardigheid' recordnessvan
documenten vaststellen en kan de binding van document aan werkproces (de
relatie tussen document en werkproces) garanderen door het toekennen van
metadata". Door hier de archieven niet centraal te stellen maar uit te gaan van
informatie in welke context ook, wint deze competentie aan waarde. Immers, hoe
informatie ook wordt gevormd en gepresenteerd, de archivaris kan uitspraken
doen over het belang van het behouden van deze informatie en over de wijze van
blijvende ontsluiting. Hetzelfde geldt voor "De archivaris kan archieven toeganke
lijk maken vanuit de samenhangende werkprocessen die deze hebben gegene
reerd." Door hier informatie als object te kiezen, kan de archivaris een rol van
betekenis spelen in een veel breder kader. Het toegankelijk maken van informatie
die via weblogs, communities en Twitter tot ons komt, vraagt evengoed om een
ontsluiting vanuit de processen die deze informatie hebben voortgebracht als de
traditionele archieven.
De kerncompetentie in het taakdomein Onderzoek ("De archivaris kan tijdig en
in de gewenste vorm informatie uit of over archieven beschikbaar stellen") zou in
dezelfde optiek moeten luiden: "De archivaris kan tijdig en in de gewenste vorm
informatie beschikbaar stellen, rekening houdend met de context waaraan deze
informatie is ontleend." Zo geformuleerd is deze competentie minstens zo waar
devol buiten de archiefsector als daarbinnen. De archivaris van de toekomst kan
informatie verschaffen of bemiddelen bij de informatievraag ongeacht de her
komst van informatie. Zijn autoriteit ontleent hij aan het feit dat hij de genoem
de archivistische uitgangspunten hanteert. Hij verstrekt geen losse informatie,
maar informatie in een context en met de juiste waardering. Waar de archivaris
naar verwijst, of wat hij biedt, is knowledge en geen information zonder meer, zoals
Cook in 1984 al stelde.41
Enkele taakoverschrijdende competenties zullen relatief sterk aan waarde winnen.
Ik denk dan aan het interpreteren van wet- en regelgeving en aan het toepassen
van de ethische code. In een toekomst waarin de overbrengingstermijn van over-
heidsbescheiden aanzienlijk wordt verkort,42 moet een archivaris meer dan ooit
tevoren over goede bagage beschikken om enerzijds te zorgen voor een zo groot
PROFESSIONALISERING
39 F.C.J. Ketelaar, 'Wat maakt een goede archivaris?', Archievenblad 110 (2006) 16-17, naar A.J. Gilliland-
Swetland, Enduring Paradigm. The Value of the Archival Perspective in the Digital Environment. New
Opportunities (Washington, 2000) 9, geraadpleegd viawww.clir.org/pubs/reports/pub89/pub89.pdf
(januari 2010).
40 Gemakshalve refereer ik aan het beroepsprofiel van de archivaris, maar evengoed had dat het profiel
kunnen zijn van de records manager (hoger opgeleide Informatie- en Archiefmanagement professional);
zie www.kvan.nl, geraadpleegd januari 2010.
284