een minor Archieven voor hun studenten. Dit betekent dat studenten met de
invalshoek informatiemanagement èn studenten met de invalshoek erfgoed geza
menlijk onderwezen worden. De verwachting is dat dit tot nuttige onderlinge
beïnvloeding zal leiden.33
Nieuwe kansen
In het bovenstaande heb ik aangegeven hoe de archivaris emancipeerde van func
tionaris tot volwaardig professional. De opleiding kreeg een plaats binnen het
hoger onderwijs en het beroep maakte zich los van de organisatie. De archivaris is
anno 2010 inzetbaar binnen de gehele breedte van het records continuum, maar
kan ook goed functioneren in de wereld van het erfgoed, al dan niet bij een
archiefinstelling. Toch is een verdere emancipatie mogelijk; daarvoor moet de
archivaris zich in zijn denken wel vrijmaken van zijn functionele achtergrond. In
dat licht merkt Ketelaar terecht op dat het archiefonderwijs de archivaris moet
leren om te denken als een professional en niet hoe een ambacht uit te oefenen:
het gaat om begrip en attitude.34
Door een open houding krijgt de archivaris aandacht voor de brede horizon die er
voor onze professie is. De competenties waarover een archivaris beschikt, maken
het immers mogelijk om hem in te zetten in een breed maatschappelijke veld.
Hij is de professional met kennis en kunde op het gebied van informatie en kan
een rol vervullen overal waar zich vraagstukken op dat terrein voordoen. Ik geef
enkele willekeurige voorbeelden: daar waar research moet worden verricht, kan de
archivaris zijn diensten aanbieden, hij heeft kennis van (digitale) documenten en
zoekstrategieën; binnen de wereld van de kunst is de archivaris inzetbaar voor het
behoud van digitale creaties; waar de ombudsman op nationaal of lokaal niveau
werkzaam is, kan de archivaris deskundige ondersteuning bieden in kwesties van
openbaarheid van bestuur en bescherming van persoonsgegevens; diezelfde
deskundigheid biedt goede bagage als een archivaris toetreedt tot de politiek.
Zelfs in de zorgsector is het denkbaar dat een archivaris een rol speelt.
Reminiscentieprojecten zoals die recentelijk zijn ontwikkeld, zijn bij archivarissen
in uitstekende handen. Het zou tenslotte interessant zijn om te weten waar
afgestudeerde archivarissen hun werkkring vinden en hoe hun loopbaan zich
ontwikkelt. Dat kan andere beoefenaren de ogen openen voor de breedte van de
arbeidsmarkt.
Ik heb in deze voorbeelden verder willen kijken dan de traditionele arbeidsmarkt
van de archivaris. Maar ook dichterbij, direct aanpalend aan het oude werkgebied,
zijn er interessante nieuwe perspectieven. Ik doel daarbij op het belang dat in toe
nemende mate wordt gehecht aan goed informatiemanagement, zowel in het
PROFESSIONALISERING
33 Informatie ontleend aan de websites www.archiefschool.nl en www.reinwardtacademie.nl (geraadpleegd
december 2009).
34 F.C.J. Ketelaar, 'Archivistics Research Saving the Profession', The American Archivist 63 (2000) 332.
35 Raad voor Cultuur en Raad voor het Openbaar Bestuur, Informatie: grondstof met toekomstwaarde.
Contouren van een visie op de rol en betekenis van informatie (Den Haag, 2008).
36 Ibidem, 7-9. Internationaal zet de International Council on Archives (ICA) zich in de jaren 2008-2012 wereld
wijd in om de betekenis van archieven voor good governance te onderstrepen, vgl. de missie van de ICA op
www.ica.org (geraadpleegd december 2009).
282