Professionalisering
Inleiding
1) Professional blijven 2) blijft de professional? 3) blijft de professie?
Dit zijn drie van de vragen die we ons in dit jaarboek stellen. Welke uitdagingen
dienen zich aan wanneer we de ontwikkelingen bekijken in samenleving, beroep
en beroepsuitoefening? Welke kant gaat het uit met professie, professionals en
professionaliteit?
De meest courante opvatting is dat professionalisering en professionaliseren te
maken hebben met het op peil brengen en houden van de (vak)bekwaamheid van
de professional, tegenwoordig uitgedrukt in competenties. Ook het toerusten op
de steeds nieuwe vragen vanuit de samenleving. Dit was de invalshoek die we
hebben gekozen voor hoofdstuk 3 "Professionaliteit" - zeg maar de eerste vraag
van de drie hierboven.
Een tweede opvatting is dat professionaliseren en professionalisering een proces
zijn. Namelijk het worden, zijn en blijven van een professie bestaande uit professi
onals. Dit hoofdstuk zou dan vooral naar de toekomst moeten kijken. De vraag
"hoe is de professie gekomen waar zij staat?" was het thema van hoofdstuk 1. In
dit hoofdstuk komen andere vragen aan bod. Wat is de toekomst van de profes
sie? Verder professionaliseren en specialiseren of opgaan in andere en "deprofes-
sionaliseren"? Of een variant tussen deze uitersten?
De toekomst van de professie, de professional, diens professionaliteit en de pro
fessionalisering hangt nauw samen met de visie die de beroepsvereniging - in ons
geval - samen met de brancheorganisatie formuleert. Margreet Windhorst was
secretaris van de werkgroep van KVAN en BRAIN die in juni 2009 een visie
hebben geformuleerd op de inrichting van het archiefwezen. In haar artikel
beschrijft zij de totstandkoming van de visie: de discussies, de ledenraadpleging,
de ontvangst. Zij gaat in op de belangrijkste onderdelen en de opvallende vernieu
wingen en keuzes. Haar artikel laat zien dat ook hier samenwerking het motto
was en is. De visie vanuit het veld zal ongetwijfeld input zijn voor de beleidsvisie
van de minister - deze is nog in ontwikkeling wanneer wij dit jaarboek naar de
drukker brengen.
Fred van Kan is duidelijk over welke kant het op gaat met de professie en de pro
fessional: "de archivaris moet emanciperen" en zich van vakman tot professional
ontwikkelen. Dit betekent dat de archivaris zich moet losmaken van knellende
kaders van de instellingen en de taken waarin hij/zij werkt. De professional heeft
HOOFDSTUK
265
