De Franse archivaris:
Hoeder van het vaderlands erfgoed
Inleiding
In dit artikel wordt onderzocht welk beeld er in Frankrijk van de professie van
archivaris bestaat. Met andere woorden: Wat is in de ogen van de eigen beroeps
groep een competente archivaris? Hoe zit de Franse archiefsector in elkaar,
bestaan er specifieke opleidingen, hoe verhoudt de Franse archivaris zich tot ver
wante beroepen als bibliothecarissen, documentalisten en recordmanagers? Is de
Franse archivaris een generalist of een specialist, werkt de Franse archivaris in een
archiefvormende of archiefbeherende instelling of wordt dit onderscheid niet
gemaakt? En wat levert een vergelijking met het Nederlandse beroepsprofiel op?
Om enigszins grip te krijgen op het karakter van de Franse archivaris is gebruik
gemaakt van bronnen als de website en publicaties van de Franse Archives natio-
nales, van de uitgebreide website van de Franse beroepsvereniging voor archivaris
sen (de AAF), gepubliceerde interviews met archivarissen, (voorlopige) versies
van Franse en Nederlandse beroepsprofielen, onderwerpen van discussie op de
openbare fora en mailinglists van de AAF.
Qu'est-ce qu'un archiviste?1
Het standaardwerk La pratique archivistique francaise uit 1993 legt de nadruk op
de anciënniteit van het beroep van archivaris - de eerste vermelding van het vak
van archiviste zou uit 1309 stammen - maar geeft tegelijkertijd aan dat het
beroep sterk aan het evolueren is onder invloed van nieuwe inzichten en techno
logieën. La pratique signaleert een trend van specialisatie van archivarissen (de
historische archivaris versus de bedrijfsarchivaris of records manager) én van
instellingen (archiefinstellingen rond een thema, als l'Institut national de
l'audiovisuel, l'Institut francais d'architecture) en tevens een grotere autoriteit voor
de decentrale archiefinstellingen; dit in tegenstelling tot de sterke centralisatie
van de decennia daarvoor.2
PAULINE VAN DEN HEUVEL
1 Zie ook de interviews met archivarissen die op de site van de AAF zijn gepubliceerd:
http://www.archivistes.org/rubrique.php3?id_rubrique=42 (geraadpleegd 28 december 2009).
2 Favier, J. (red.) La pratique archivistique francaise. (Paris 1993), p. 26-27.
3 Zie voor een lijst van gehanteerde definities door de Archives nationales: http://www.archivesdefrance.
culture.gouv.fr/gerer/publications/terminologie-archivistique (geraadpleegd 28 december 2009).
4 AAF, 'Les principales missions de l'archiviste'. http://www.archivistes.org/article.php3?id_article=98
(geraadpleegd 28 december 2009).
5 AAF, 'La profession d'archiviste ou les métiers des archives', introduction, http://www.archivistes.org/
article.php3?id_article=498 (geraadpleegd 28 december 2009).
134
