Concept
Conceptueel wijkt de overgang van de historiador-archivero naar de archivero
integral in Spanje nogal af van de ontwikkeling zoals die in veel Angelsaksische
landen heeft plaatsgevonden. In Spanje is nooit een onderscheid gemaakt tussen
'records' en 'archives', maar zijn archieven (archivos) conceptueel altijd zowel
administratieve archivo administrativo) als historische archieven (archivo históri-
co) geweest. Er hebben derhalve ook nooit twee polen bestaan die hernieuwd
samengesmolten moesten worden. De archivero integral is dan ook niet geboren
uit de synthese van Historie en Administratie, maar vanuit een conceptuele
"unidad de la profesión" (eenheid van de professie) organisch voortgekomen uit
de historiador-archivero.3
(Zelf)perceptie
De Spaanse archivarissen beschouwen zich als een aparte beroepsgroep, met hun
eigen beroepsverenigingen, los van andere informatieberoepen. Maar dit betekent
nog niet dat dit inzicht buiten de beroepsgroep algemeen wordt gedeeld. De
moderne archivero integral moet het in Spanje bijvoorbeeld nog steeds stellen
zonder aparte universitaire archiefopleiding (generalistische basisvorming met na
afronding specialisatiemogelijkheden).4 Hiermee blijft het archivarisberoep een
"profesión sin formation" (beroep zonder opleiding), waardoor de archivaris de
status wordt onthouden die hij nodig heeft om zijn belangrijke functie in de
moderne informatiesamenleving te kunnen vervullen. En de 'ontwaakte' integra
le archivaris ziet dan wel een belangrijke, actieve rol voor zichzelf weggelegd in de
administratieve organisatie, maar dit betekent niet dat deze nieuwe invulling ook
direct overal gerealiseerd is en dat de mensen buiten het archivarissendomein
dezelfde perceptie hebben. Het overwegend stoffige, historicistische archivaris
imago bij het grote publiek, maar ook bij bestuurders en beleidsmakers, is helaas
nog niet aan de zich snel ontwikkelende nieuwe realiteit aangepast.5
Toetsing ideaaltypische archivero integral
In hoeverre correspondeert het ideaaltypische beeld van de polyvalente, integrale
archivaris nu met de concrete bagage die de moderne archivaris volgens de
Spaanse beroepsgroep dient te bezitten? Om dit te toetsen zou een eenduidig,
geaccordeerd beroepsprofiel van de Spaanse archivaris een welkome uitkomst
bieden. Vervolgens zou een vergelijking met het Nederlandse beroepsprofiel een
voudig verschillen en overeenkomsten aan het licht kunnen brengen. Omdat een
dergelijk Spaans beroepsprofiel (nog) niet bestaat6, is voor de beantwoording van
deze vraag teruggevallen op de nadere beschouwing van een drietal publicaties,
elk op hun manier als representatief te beschouwen voor de beroepsgroep,
met eisen voor de moderne archivaris.
KAREL RENDERS DE SPAANSE ARC HIVE RO INTEGRAL: GENERALISME ALS BASIS VOOR SPECIALISATIE
Historici de los Archivos y de la Archivistica en Espaiïa, 191-240; Pedro López Gómez, 'La formación archivis-
tica y el problema de los especialistas y/o generalistas' in Boletin ANABAD (1993; nr. 1) 153-158.
4 De archivistische scholing is vormgegeven als traject binnen de opleiding Documentación.
5 Om deze exclusief 'historicistische' beeldvorming te veranderen en de uitbreiding (niet vervanging) van het
werkterrein van de archivaris van de passieve ontvangst van documenten naar de actieve planning van en
interventie in de gehele administratieve informatievoorziening meer onder de aandacht te brengen, is in
1999 de koepelorganisatie Coordinadora de Asociaciones de Achiveros de Espana (CAA) opgericht. Er is nog
veel werk aan de winkel voor deze koepel.
6 Een werkgroep van de koepelorganisatie CAA is hiermee wel aan de slag.
129
