De Italiaanse archivaris en zijn
beroepsprofiel
Inleiding
In december 2004 is door de KVAN het beroepsprofiel voor de hoger opgeleide
archivaris vastgesteld. Dit beroepsprofiel legt competenties en vaardigheden vast
die een archivaris in Nederland volgens de beroepsvereniging, de KVAN, zou
moeten bezitten. In het kader van de module vergelijkende archiefwetenschap heb
ik me eind 2007, begin 2008 onder andere verdiept in de vraag wat in de ogen van
de eigen beroepsgroep in Italië, een competente archivaris is. En een vervolg vraag
is dan hoe verhoudt zich dit beeld tot het door de KVAN voor Nederland vast
gestelde beroepsprofiel.
Indien taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden en competenties zijn gecodi
ficeerd is er sprake van een beroepsprofiel. Is dat niet het geval, zoals in Italië, dan
moeten we een beeld construeren waarmee een beroepsprofiel kan worden
geduid. Dit beeld wordt bepaald door de omgeving van degene die de competen
ties verwerven en bepalen namelijk de archivaris, zijn beroepsgroep, het archief
wezen en het archivistisch onderwijs en wetenschap1.
Eerst zal ik op alle hier bovenstaande begrippen nader in gaan. Aangetekend moet
worden dat er een situatie wordt geschetst van eind 2007, begin 2008. Daar waar
nodig is wel geschetst waar veranderingen opgetreden zijn.
Beroepsvereniging ANAI
Ook in Italië is een beroepsvereniging voor archivarissen actief. In 1949 wordt
Associazione nazionale archivistica italianci (ANAI) opgericht. Begin jaren 20 van
de vorige eeuw was er wel enige tijd een soortgelijke vereniging ADA (Amici Degli
Archivi; vrienden van de archieven) actief geweest maar die stierf na enkele
jaren een zachte dood. In de onrustige periode daarna tot kort na de Tweede
Wereldoorlog is er verder geen initiatief tot oprichten van een vereniging geweest.
De belangrijkste doelstelling van de vereniging, in dit kader, zijn het beschermen
van de archivistische professie, het promoten van training en bijscholing, het
bevorderen van studie over vraagstukken van private en publieke archieven en het
bevorderen van contacten met buitenlandse archivarissen2. Van de vereniging
kunnen slechts private personen lid worden. Voor de statutenwijziging in mei
BENNIE BLOM
1 Zie de inleiding van Eric Ketelaar.
2 Art 2. Statuten ANAI (te raadplegen op http://www.anai.org/anai/statuto.htm geraadpleegd 25 oktober
2009).
3 Respectievelijk artt. 5 lid 4 en 25 statuten ANAI.
122