Competenties comparatief
Vergelijkende archiefwetenschap
Een van de vakken van de master Archiefwetenschap (Universiteit van
Amsterdam) is Vergelijkende archiefwetenschap.1 Dat schenkt aandacht aan het
verklaren van de verschillen naar plaats van archivistische fenomenen in hun
sociale, politieke, economische, culturele, religieuze en historische context. Het
vak beoogt de student inzicht bij te brengen in de invloed van, naar tijd en plaats
verschillende, waarden die de kwaliteit van archiveringssystemen op organisatie-,
nationaal en internationaal niveau beïnvloeden. Verder oefent men vaardigheid
in het analyseren van een nationaal archiefbestel en van de invloed van cultuur
op het archiveringssystemen. Elk collegejaar placht ik een bepaald thema aan de
orde te stellen.2 In 2007-2008 was dat de professie van de archivaris in compara
tief perspectief. De centrale vraag die in de colleges, in het onderzoek door stu
denten en in hun eindpapers werd behandeld was: Wat is, in de ogen van de eigen
beroepsgroep, een competente archivaris die toegerust is op zijn taak? En in hoe
verre is die opvatting context nationale cultuur) gebonden?
Dit is onderzocht voor de door de negen studenten gekozen landen: Australië
(Annemieke Adema), Canada (Leon Gruppelaar), Duitsland (Johannes de
Vreugd), Frankrijk (Pauline van den Heuvel), Italië (Bennie Blom), Oostenrijk
(Rob Urban), Spanje (Karei Renders), Vlaanderen (Sofie Bustraan) en
Zwitserland (Hildo van Engen).3 De voornaamste bronnen voor hun onderzoek
waren publicaties (op papier en elektronisch) uit en over de betreffende landen,
de archivarissenverenigingen en de opleidingen. Gastcolleges werden gegeven
door twee promovendi Erika Hokke en Christophe Jacobs, bezig met een disserta
tie over de professionalisering van de Nederlandse archivaris respectievelijk de
politieke invloed op het beroepsbeeld van de Franse archivaris.4 Thijs Laeven
(Laeven Organisatie en Opleiding BV) gaf een college over de ontwikkeling van de
Nederlandse competentieprofielen en Elizabeth Shepherd (University College
London) presenteerde de uitkomsten van haar onderzoek naar de professionalise
ring van de Engelse archivaris.5
ERIC KETELAAR
1 Eric Ketelaar, "The Difference Best Postponed Cultures and Comparative Archival Science", Archivaria
44 (1997) 142-148, herdrukt in P.J. Horsman - F.C.J. Ketelaar - T.H.P.M. Thomassen (ed.), Naar een nieuw
paradigma in de archivistiek. Jaarboek 1999 Stichting Archiefpublicaties ('s-Gravenhage 1999) 21-27.
2 In 2006-2007 was het thema openbaarheid. De voor dit college door Maaike Bergmans, Evert Florijn,
Mariska Heijmans-van Bruggen, Julia Romijn-Wixley, Aron de Vries en Jaap van Rijswijck geschreven papers
zijn gepubliceerd in: Marijke Bruggeman e.a. (red.), Openbaarheid in historisch en hedendaags perspectief.
Jaarboek 2006 Stichting Archiefpublicaties ('s-Gravenhage 2008) 34-45.
3 Van de papers door Bennie Blom, Pauline van den Heuvel en Karei Renders is in dit jaarboek een bewerking
gepubliceerd.
4 http://cf.hum.uva.nl/bai/home/eketelaar/HokkeProfessionalisering.docx en http://cf.hum.uva.nl/bai/
home/eketelaar/projet-cotutelleJACOBS.doc.
112