1
IrV
U.-<
daarvoor zelf kiest, wordt een uitgebreidere variant getoond. En natuurlijk kan
hij een gevonden fragment ook bekijken of beluisteren, maar alleen als hij daar
behoefte aan heeft.
Selecting, de wijze waarop de inhoudelijke zoeker de zoekmachine benadert,
vraagt nu juist om een interface die tekstzoeken en navigatiemogelijkheden com
bineert. De gebruiker kan dan een eenvoudige zoekvraag formuleren, maar ook
kiezen uit een taxonomie van onderwerpen. Yahoo bijvoorbeeld biedt die moge
lijkheid. Daar kan men kiezen uit lijsten van persoonsnamen, organisatienamen
en landen. Gekeken naar de indicatoren van de zoekmachine, dan geldt voor dit
type gebruiker dat recall belangrijker is dan precisie. Tevens wil hij kunnen zien
uit welke bron een fragment komt. Dekkingsgraad en nieuwheidsgraad zijn beide
belangrijk. De relatieve recall is daarbij hoog. Hoewel de recall-inspanning zo
laag mogelijk moet zijn, ligt dat niet zo strak als bij de snelle zoeker. De inhoude
lijke zoeker heeft wat meer tijd tot zijn beschikking. In de resultaatweergave kan
aan de mining-behoefte van dit type gebruiker tegemoet worden gekomen met
hyperlinks in de trant van 'more like this'. Zijn behoefte aan scanning wordt
gehonoreerd door in eerste instantie alleen tekstuele resultaten te laten zien,
waarna de zoeker via een link naar het feitelijke fragment kan.
Het browsing-gedrag van de researchers tot slot vraagt eveneens een zoekinter
face die tekstzoeken en navigatie tegelijk mogelijk maakt. De professionele beeld-
researcher kan dan zowel een reguliere zoekvraag formuleren maar ook
'parametrisch zoeken', selecties in het corpus maken aan de hand van 'facetten'.
De facetten en bijbehorende attributen zijn afkomstig uit een thesaurus. Aan de
indicatoren van de zoekmachine wordt de eis van zowel een hoge dekkingsgraad,
hoge recall en een hoge relatieve recall gesteld. Dat de recall-inspanning hoog is,
is geen probleem voor de researcher. In de resultaatweergave mogen daarentegen
geen pre-selecties of filters zitten. De datum moet bij voorkeur oplopend zijn
gesorteerd met het oudste materiaal bovenaan; dat vindt vooral deze gebruiker
erg handig. Zijn behoefte aan associatief zoeken kan worden ondersteund door
per resultaat hyperlinks in de trant van 'meer van deze producent' of 'meer van
deze zendgemachtigde' toe te voegen. De beeldresearcher moet ook altijd de
mogelijkheid hebben om juist meer of minder 'facetten'te selecteren en/of facet
attributen bij te stellen.10 Dat kan gaan om periodes, producenten, namenreek
sen et cetera. En het is voor deze soort gebruiker tot slot van groot belang dat
standaard een uitgebreide versie van de beschrijvingen worden getoond. Het is
zijn keuze als hij een beknopte weergave wil.
Als afsluiting van de analyse van het zoekgedrag de verschillende soorten gebrui
kers en van de eisen die dit aan de zoekinterface stelt, werden ontwerpen gemaakt
in enkele stappen, met tussentijdse demo's aan gebruikers. Uiteindelijk werd het
systeem gebouwd11, hieronder worden enkele interfaces voor omroepprofessio-
nals van de multimediacatalogus van het Instituut voor Beeld en Geluid getoond.
CATALOGUS
10 Het facet 'periode' heeft als attributen: 1900-1910, 1911-1920, 1921-1930, Het facetattribuut
bijstellen betekent bijvoorbeeld de periode verruimen met een decennium. Een facet toevoegen kan zijn,
het toevoegen van het facet 'locatie' naast het reeds geselecteerde facet 'periode'.
11 Het systeem werd gebouwd door Basket Builders (Amsterdam), CIBIT, RDE, Verity Benelux en vele
medewerkers van Beeld en Geluid.
128
TIMO KOUWENHOVEN/ ZOEKEN NAVIGEREN
VINDEN
Afbeelding 4. Locating (eenvoudig) met selectie van periode of dagen
K2j
Imi r%Mi* 1m, jmAim
It
-
*-h .lassj
3
T
IWi k -J - n OÏMi
L«r#«ihMIMn
Prfa-
'M Kleur -11
II l??H
Afbeelding 5. Locating (uitgebreid) met selectie van personen, periode of dagen
129