resultaateis. Deze handelwijze wordt ondersteund met zulke hyperlinks. Het
tegemoet komen in berry-picking houdt rekening met het leergedrag van mensen.
Het staat toe dat de gezochte resultaten op meer en andere plaatsen wordt
gevonden dan aanvankelijk bedoeld en gedacht was.
Het zoeken op basis van facetten8 is op dit moment sterk groeiend. Facet-
gebaseerd zoeken, ook wel parametrisch zoeken genoemd, gaat uit van het steeds
kleiner maken van een resultatenset door keuzes te maken uit de verschillende
attributen per facet van een gezocht document. In navolging van het succesvolle
onderzoeksproject Flamenco van prof. Marti Hearst (University of Berkeley,
California) ontwikkelde Endeca9 het eerste facetgebaseerde zoeksysteem. Zeker
ook bij beeldmateriaal zouden facetten gebruikt kunnen worden om te komen
tot steeds kleinere resultatensets. Dat biedt de gebruiker de mogelijkheid om
bijvoorbeeld aan te geven dat hij van een lijst met resultaten alleen die wil die
geproduceerd zijn door bedrijf 'x' en werden uitgezonden door zendgemachtigde
y.
it' d
Inmiddels is ook het nut gebleken van (selecties uit) uit taxonomieën of lijsten
van begrippen of zoektermen die specifiek zijn voor een bepaald vakgebied. Vaak
hebben de grotere en meer bekende instituten die al beschikbaar. Voor de medi
sche wereld bijvoorbeeld valt te denken aan de MeSH thesaurus. Of dichter bij
huis, veel archiefcatalogi hanteren een officiële lijst of thesaurus van land- en/of
stedennamen. Dat scheelt enorm in het maken van spelfouten en levert dus
meer treffers op.
Het is in de vorige paragraaf ook nog eens gezegd, het verwerven van kennis
over het zoekgedrag van gebruikers wordt steeds belangrijker. Niet alleen nemen
hoeveelheid en heterogeniteit van de content toe, maar ook het aantal klanten
en de verscheidenheid in hun zoekvragen, achtergronden, kennisgebieden en
werkvelden. Om aan al die verschillende soorten zoekgedrag tegemoet te komen,
wordt steeds meer monitoring technologie in de zoekmachines ingebouwd.
Daarmee kunnen de systeemontwikkelaars gemakkelijker de trends in die typen
zoekgedrag volgen. Ze spelen hier dan weer op in door bijvoorbeeld harde links
naar veelgevraagde onderwerpen op te nemen.
De ontsluiting van met name foto-archieven tot slot heeft andermaal geleerd
dat gebruikers zeer beeldgericht zijn. Omdat wij in dit deel van de wereld van
CATALOGUS
inn-r- Hnfca
a-m tn
Ci.-w.-5- mmtu I** in«ftn
£nm7i
IWI HHift m— w
II'1 1119 IH3 PPïr'i
1IM-1ÉSJ, im-llftll'tl
nu (■»:--< vtLiKfaim
rwv-l!
&C*fl V-Ti-»»-J P"i
rwi isn
C>*W*M I li Jl4»3
rwi'i hui Ui
Min
Afbeelding i. Flamenco facetted metadata zoekinterface voor een
kunstcollectie
8 Bijvoorbeeld: selecteer eerst van het facet 'datum' het attribuut 1990 - 2000, daarna selecteer van het
facet 'locatie' het attribuut Azië, et cetera. Zodoende geeft de gebruiker het systeem stap voor stap
informatie over het gewenste item en presenteert het systeem de steeds kleiner wordende resultaatset en
de overgebleven facetten waarvan nog attributen gekozen kunnen worden. Facetten zonder attributen en
attributen zonder bijbehorende resultaten worden niet getoond. Met de twee facetten datum (uitgaande
van 10 perioden van 1900-1910 t/m 1990-2000) en locatie (5 werelddelen) kan al een taxonomie
beschreven worden met 50 eindtakken (bladeren).
9 www.endeca.com.
124
TIMO KOUWENHOVEN/ ZOEKEN NAVIGEREN VINDEN!
Afbeelding 2. PubMed zonder inzet van de MeSH thesaurus
(86996 hits)
- J-'j f-rJ Puhlrtyfttl iProft
Afbeelding 3. PubMed met inzet van de MeSH thesaurus na 2 facet
selecties (193 hits)
125
