center
Deventer
documenteren
entertainment
implementeren
presenteren
recentere
enter
Onderzoekers in
een digitale
onderzoeksomgeving
Inleiding
Toegankelijkheid is niet alleen een kwestie van de beschikbaarheid van beschrij
vingen of kopieën van archiefbestanddelen, maar ook van de intellectuele en
cognitieve competenties die nodig zijn om deze informatie effectief te gebruiken.
Deze stelling staat centraal in dit jaarboek.
Het is ook het uitgangspunt van het artikel van Beth Yakel, dat daardoor wel voor
dit jaarboek geschreven lijkt. Yakel constateert, dat archivarissen het aanbod aan
informatie over archiefvormers en archieven enorm hebben uitgebreid door
gebruik te gaan maken van het internet, maar dat dat de toegankelijkheid van
primaire bronnen niet noodzakelijkerwijs vergroot. Het internet verandert
namelijk de communicatie tussen archivaris en archiefgebruiker. In het directe
contact in de studiezaal kan de archivaris de archiefgebruiker persoonlijk begelei
den bij het vinden en interpreteren van de relevante archiefbestanddelen, maar
op het internet moet de archiefgebruiker het zelf doen, zonder te beschikken over
al te veel contextgegevens en zonder een archivaris te kunnen vragen tussen bron
en brein te bemiddelen. Yakel laat in haar bijdrage zien waarom het digitaal toe
gankelijk maken van archieven zo'n complex probleem is en wat de implicaties
daarvan kunnen zijn voor het ontwerpen van toegangen en ontsluitingssystemen
en voor het ontwikkelen van programma's gericht op de training van gebruikers.
Communicatie op afstand is in een digitale omgeving voor een belangrijk deel
communicatie per e-mail. Dit aspect van de digitale communicatie tussen archi
varis en archiefgebruiker is door Duff en Johnson aan een nader onderzoek
onderworpen. Zij hebben aan de hand van vragen die gebruikers per e-mail aan
archiefdiensten stellen onderzocht in welke termen die gebruikers hun vragen
formuleren of, meer algemeen geformuleerd, hoe ze de informatie zoeken die ze
nodig hebben. Als archivarissen hier inzicht in hebben, kunnen ze hun beschrij
vingsinstrumentarium zodanig inrichten dat ze optimaal aan de wensen van de
gebruikers voldoen. Zeker in een digitale omgeving is dat van belang, omdat
communicatieproblemen daar maar in beperkte mate door een goed gesprek of
persoonlijke begeleiding kunnen worden opgelost: een effectieve en efficiente
beantwoording van gebruikersvragen in zo'n omgeving vraagt om een geforma-
HOOFDSTUK
147
