De erfenis van Copernicus. Naar een model van de context 66 Inleiding Ook voor de introductie van het woord context in het archivistische begrippen apparaat onderkenden archivarissen het belang van contextuele informatie voor selectie en beschrijven van archieven. Verschillende auteurs in deze bundel bena drukken dit feit. De Handleiding, als codificatie van laat-negentiende-eeuwse archivistische opvattingen, was dan ook op dit punt al heel stellig; in de woorden van 38: "Voordat men een deel of een bundel goed kan beschrijven, behoort men zich rekenschap te geven, welke leidende gedachte bij de vorming daarvan heeft voorgezeten." Inleidingen op inventarissen zijn een uiting van die reken schap en helpen onderzoekers het gebodene correct te interpreteren. Wat selectie en vernietiging betreft wijst ook Van Meerendonk op de noodzaak van vooraf gaand institutioneel onderzoek voor een juiste interpretatie.1 Het belang van informatie over de context waarin archief ontstaat, onderscheidt archief juist van andere documentvormen. De samenstellers van de International Standards for Archival Description (General) (ISAD(G)) hebben dat unieke karakter van archief goed begrepen en laten dat duidelijk in de structuur van de beschrijvingsstandaards zien. Die struc tuur, een verdeling in areas, is duidelijk aan ontleend aan de standaards voor bibliografische beschrijvingen.2 Het meest archiefspecifieke zit in de context area, dat vooral de gegevensstructuur van de archiefvormer beschrijft. Voor een deel heeft de commissie3 de contextuele standaards afzonderlijk uit gewerkt in de International Standards for Archival Authority Records for Corporate Bodies, Persons and Families (ISAAR(CPF)), gepubliceerd in 1996. Ik kom hier later, aan het eind van dit artikel nog op terug. Theorievorming over context is van betrekkelijk recente datum, vooral op gang gekomen binnen het thema digitaal archief.4 Veel papieren archiefdocumenten dragen zelf de verwijzingen naar de context, in de vorm van annotaties aange- 67 PETER HORSMAN 1 H.J. van Meerendonk, Handleiding voor de selectie en vernietiging van archiefbescheiden ('s-Gravenhage 1985). 2 ISAD(G) [en] ISAAR(CPF). International Standards for Archival Description (General), International Standards for Archival Authority Records for Corporate Bodies, Persons and Families. Ingeleid en toegelicht door Peter Horsman ('s-Gravenhage 1997). Nieuwe, geheel herziene uitgave, te verschijnen bij de Stichting Archiefpublicaties, is in voorbereiding. De standaards zijn gepubliceerd op de website van de ICA: www.ica.org. 3 De standaards zijn ontworpen door de ad-hoc Commission on descriptive standards van de ICA. Na het congres in Beijing (1996) heeft de commissie een meer permanent karakter gekregen als Committee on descriptive standards. Zie verder de ICA website: www.ica.org. 4 Zie hiervoor de artikelen van H. Hofman en T.H.P.M. Thomassen elders in dit Jaarboek.

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 2000 | | pagina 34