Identiteits- as Transactie- as Dimensie 1 LATEN ONTSTAAN Waarden-as Dimensie 2 VASTLEGGEN Dimensie 4 MAATSCHAPPELIJK INBEDDEN Archiveringsas Dimensie 3 ORGANISEREN/ VORMGEVEN DE PROFESSIE Hofman in hun bijdragen aan deze sectie een antwoord proberen te geven. Thomassen behandelt de verhouding tussen de archivarissen en records managers in het algemeen. De nauwe band tussen professie en archiefwetenschap waarop Van den Broek de nadruk legt, is ook zijn uitgangspunt. Van den Broek consta teert dat archivarissen in uiteenlopende werkomgevingen uiteenlopende dingen doen die lang niet allemaal met de archiefwetenschap te maken hebben. Maar toch is het de archiefwetenschap waaraan ze elkaar herkennen. Thomassen trekt deze lijn verder door. Hij stelt vast dat de archiefwetenschap zich verbreedt en de basis is geworden niet alleen van de beroepsactiviteiten van de archivarissen in het oud archief, maar ook van hun collega's in het dynamisch en semi-statisch archief. Tegelijkertijd constateert hij, dat de domeinen van records managers en archivarissen onder invloed van de informatie- en communicatietechnologie geherdefinieerd gaan worden als parallelle functies in een records continuum in plaats van opeenvolgende fasen in de levensloop van archieven. Dat maakt de integratie van beide beroepsgroepen in één professie wenselijk en onvermijdelijk. Het betoog van Thomassen kan worden gelezen als een introductie op het pièce de resistance van deze sectie: het fundamentele artikel van Sue McKemmish over het records continuum. Dat is een geïntegreerd model van het archiefdomein, waarin archivering en archiefbeheer parallelle functies zijn en niet, zoals in het levensloopmodel, achtereenvolgende beheersfasen. De integratie van archivarissen en records managers tot één professie is hiervan de consequentie. Vandaar dat het records continuum in deze sectie een plaats heeft gevonden, hoewel het niet alleen een andere visie is op de professie, maar een fundamentele heroriëntatie van het hele archiefbedrijf. De geestelijke vader van het records continuum, de Australiër Frank Upward, heeft het model in een diagram gevisualiseerd (zie blz. 202). Een Nederlandse versie, die gebaseerd is op een vertaling van Hans Hofman, is hieronder opgeno men. Omdat het model nogal complex is, wordt het hiernaast in het Nederlands samengevat, waarbij behalve van de tekst zelf gebruik gemaakt is van een toelich ting die recentelijk door Ann Pederson is gegeven. Wie meer over het model en zijn toepassing wil weten wordt verwezen naar de website van de records conti nuum research group van de Monash Universiteit in Melbourne, Australië: http://www.sims.monash.edu.au/rcrg/publications/recordscontinuum/, waar ook het artikel van McKemmish te vinden is.2 2 Het concept van het records continuum is in Australië ontstaan en daar inmiddels min of meer ingeburgerd. In Australië zijn overheidsorganisaties van oudsher veel meer dan in andere landen gewend al hun archief bescheiden, ook die met cultuurhistorische waarde, te beheren en te blijven beheren (meded. Hans Hofman). 146 INLEIDING leugen ugen jording/ verantw instil lisatie issiers/ree] Het diagram van Upward is bedoeld als een model van het archiveringsregime met algemene geldigheid. In het diagram worden archieven en hun bestanddelen in verband gebracht met de waarde die ze kunnen hebben, de typen activiteiten waarin ze een rol kunnen spelen en de degenen die ze laten ontstaan en gebrui ken. Die vier centrale elementen: archivering, waarden, typen activiteiten of transacties en belanghebbenden of identiteiten worden afgebeeld als vier assen: de recordkeeping axis of archiveringsas, de evidential axis of waarden-as, de trans actional axis of transactie-as en de identity axis of identiteitsas. Op elk van deze assen worden door middel van concentrische cirkels vier dimensies onderscheiden. Die dimensies staan voor vier verschillende schaalni veaus binnen het archiveringsregime. De eerste dimensie is de dimensie van de creation, het laten ontstaan of gene reren van archief. In deze meest kleinschalige dimensie, afgebeeld in het centrum van het diagram, komt het hele proces op gang. Het is de dimensie van individuen die in hun werk voortdurend activiteiten ontplooien, beslissingen nemen en transacties uitvoeren en die sommige van die activiteiten, beslissingen en transacties documenteren, omdat zij de mogelijkheid willen hebben om daar later tegenover zichzelf en anderen rekenschap van af te leggen. De tweede dimensie is de dimensie van het vastleggen (capture), de opname van documenten in het archiveringssysteem (recordkeeping system)Deze dimen sie is breder dan de eerste: niet het individu dat het document creëert, maar het organisatieonderdeel dat het document archiveert is hier onderwerp van beschouwing. 147

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Jaarboeken Stichting Archiefpublicaties | 1999 | | pagina 75