Oplossingen
Het voordeel van digitale bestanden is dat je deze kunt kopiëren zonder dat er verlies
optreedt waardoor het origineel niet gewijzigd wordt en alle handelingen terug te
draaien zijn. We besloten om het bestand opnieuw te "renderen." We lieten de com
puter het 3D object frame voor frame opbouwen, rekening houdend met lichtval,
kleur en structuur. Voor de oorspronkelijke meetdata hebben we het jongste bestand
van de demo genomen omdat dit naar alle waarschijnlijkheid de meest volledige
versie was.
Bij het scannen is een camera gebruikt met een bepaalde resolutie. In principe is het
mogelijk om het bestand in een hogere resolutie te "renderen", maar dan blijf je niet
meer trouw aan het origineel. Gebruik je een verkeerde pixel-verhouding, dan gaat de
software er pixels bij verzinnen. De oorspronkelijke resolutie van de camera was
overigens 768 x 576 pixels.
Omdat we niet precies wisten hoe het bestand is opgebouwd lieten we het bestand
zo volledig mogelijk "renderen", zonder compressie.
De laptop waarop 3D StudioMax stond geïnstalleerd deed er 8 uur over om alle
berekeningen uit te voeren en het beeld in zijn totaliteit te "renderen." Daarna
controleerden we of het 3D beeld er inderdaad 30 seconden over doet om 360° rond
te draaien. En inderdaad Erasmus bleek betrouwbaar als altijd.
Zwarte gaten
Erasmus draaide op volle toeren, maar bleek niet compleet. In het 3D beeld ontbreken
stukken pixels/opvulling, er zitten gaten in. Zijn dit gaten die zijn ontstaan doordat
het bestand beschadigd is of is er iets anders dan dat aan de hand?
In 3D Studio Max kun je de bestandsgegevens (dus eigenlijk technische metadata)
opvragen. Hierin kun je zien waaruit het bestand is opgebouwd (materialen, belich
ting enzovoort), welke plug-inns er zijn gebruikt en welke "external dependencies"
er binnen het bestand voorkomen. Het bestand bleek opgebouwd uit 13 andere
bestanden die terug te vinden zijn op de cd-roms. Na onderzoek bleek dat ook deze
bestanden weer opgebouwd zijn uit meerdere bestanden. In totaal zijn er vier stappen
genomen om het animatie bestand op te bouwen.
Het is heel aannemelijk dat de gaten in Erasmus zijn ontstaan doordat of de bestanden
die van elkaar afhankelijk zijn niet goed op de cd-roms zijn gekopieerd, of de link
die tussen de bestanden gemaakt moest worden niet goed is meegekomen tijdens het
"renderen", of beide.
Detailonderzoek leverde foutmeldingen op die duidelijk maakten dat dit laatste het
geval was.
Eén van de foutmeldingen betrof de vermelding dat het pad c:\taco niet gevonden
kon worden en daarom de berekening werd afgebroken.
Door een toeval ben ik erachter gekomen wie de 'Taco' is waar naar verwezen wordt
in de foutmelding. Het bleek te gaan om een collega die nog steeds bij
Gemeentewerken werkt en indertijd de 3D animatie van Erasmus heeft gemaakt.
Helaas kon ook hij het gatenprobleem niet meer verhelpen.
Oudere Software-programma's slaan aanpassingen en eventuele tussenfasen vaak op
in een map binnen het programma zelf (dus op de schijf waar de software is geïnstal
leerd), waardoor de aanpassingen niet meekomen wanneer het bestand op een ander
medium wordt gezet.
Conclusies
Software verouderd snel. Het Erasmus 3D bestand is nog maar 10 jaar oud en het is al
bijna onmogelijk om aan de software te komen waarin het oorspronkelijk is gemaakt.
Er kunnen problemen ontstaan wanneer we bestanden ontvangen die gecomprimeerd
zijn met eigen geschreven algoritmen en/of gemaakt zijn in eigen geschreven pro
gramma's. Het is dus van belang dat we deze algoritmen en programma's bij de data
bewaren. Bij de meetdata van Erasmus weten we dat de data zijn gecomprimeerd,
maar door de minimale documentatie hierover is het moeilijk de data uit te pakken
en weer leesbaar te maken.
Tevens blijkt dat als je data op een andere drager
zet het risico van informatieverlies groot is met
name bij oudere software-programma's. Je kunt
digitale bestanden zonder verlies kopiëren, maar
als je dit niet volledig doet kun je belangrijke
context verliezen. Dit toont aan dat voor het over
zetten van bestanden naar een andere drager
grondige kennis nodig is van het programma
waarin het bestand gemaakt is. Die kennisover
dracht is al een uitdaging op zich. De toekomstbe
stendigheid van digitaal erfgoed vergt nog heel
wat extra aandacht.
archiefschoolschrift 2 het e-depot als avontuur
erasmus op een schijfje, een poging tot preservering van cultureel erfgoed