een groot object - het beeld van Erasmus is ongeveer 2 meter hoog - hadden ze nog
nooit gedaan. Voor deze klus moest DHL een geheel nieuwe scanner bouwen en het
standbeeld werd op een schijf geplaatst zodat het mogelijk was het beeld te roteren.
Na schoonmaak en restauratie is het beeld in zijn geheel gescand. De in totaal 52
aanzichten van het Erasmusbeeld konden worden gecombineerd tot een 3D weergave
van het gehele beeld. Belangrijker was de mogelijkheid om kleine gedeelten van het
Erasmusbeeld uit te printen (middels stereo-lithografie) en deze in brons af te gieten
waardoor het beeld nauwkeurig en relatief eenvoudig gerestaureerd zou kunnen worden.
De scangegevens (meetdata) zijn uiteindelijk op verschillende cd-roms beland en
in januari 1999, bij de officiële opening van de nieuwe locatie, in een houten koffer
aangeboden aan het Gemeentearchief Rotterdam. De koffer bevatte ook nog een
videoband en documentatie. Op de studiezaal was een computer met groot scherm
neergezet met daarop een roterende 3D animatie van het Erasmusbeeld.
De koffer met inhoud is zoals het hoort in het depot terecht gekomen van de instel
ling die ervoor zorgt 'dat het verleden toekomst heeft.' Na 10 jaar werd deze slogan
op stevigheid getest en werd de koffer geopend. Het zou leuk zijn om Erasmus in 3D
te laten draaien op een Erasmus manifestatie.
Problemen
En toen ontstonden er problemen. Het eerste overduidelijke probleem was de lege
plek in de koffer. Volgens de documentatie hoort het volgende aanwezig te zijn in
de koffer:
Een videoband met in chronologische volgorde beelden van het scanproces,
inclusief de opnames voor texturen;
5 CD-ROMs, bevattende 'Raw Data' (2D gecomprimeerde images), meetdata
van de scans op verschillende afstanden en hoogten van het beeld, 3D data in
'.ply', '.plu biary' en '.stl' formaten en 3D data in 3D-studio MAX 2.5-formaat
(.max) en '.obj' - formaat;
Het document, dat de werking van de gebruikte 3D scanner beschrijft.
Wat ontbrak was de videoband. Deze was - geheel in archivarissenstijl - opgeborgen
bij de verzameling VHS banden. De conditie van de tape bleek overigens niet optimaal,
wat de verwachten is van een tape van 10 jaar oud, en de band is dan ook onmiddel
lijk gedigitaliseerd. De originele opnamen, gemaakt met een High8 camera, waren
helaas niet meer te achterhalen.
Dankzij de video kregen we in elk geval meer inzicht in het scanproces indertijd.
De documentatie completeerde het beeld van het scanproces.
Het scanproces op hoofdlijnen
Tijdens het scannen wordt er een laserlijn geprojecteerd die door een digitale
camera wordt opgevangen. De camera en het objectief zijn beiden van belang
voor het scanproces. De camera (576 x 768 x 8 bits) die gebruikt is, bepaalt de
resolutie van het uiteindelijke 3D model en het objectief van de camera bepaalt
de beeldhoek. Om een volledige 3 dimensionale beschrijving te kunnen gener
eren moet je het gehele standbeeld scannen. Van boven tot beneden van links
tot rechts. Daartoe zijn twee scanmethoden gebruikt: de translatieconstructie
en de rotatieconstructie.
De Translatiescan
Bij de translatiescan wordt de scanner op een rechtgeleider geplaatst en deze
beweegt zich over het verticale vlak van boven naar beneden. Dit gebeurt met
een constante snelheid. Iedere 0,10 seconde wordt het camerabeeld opgenomen.
Wanneer de camera helemaal beneden is heb je 1 aanzicht van het beeld
opgenomen en kan het beeld geroteerd worden voor de opname van het
volgende aanzicht.
De Rotatiescan
Het verschil met de translatiescan is dat bij deze manier van scannen de
scanner zelf stil staat en het object wat gescand wordt (in dit geval het
Erasmusbeeld) met een continue snelheid 360° wordt gedraaid. De scanner
wordt 90° gekanteld zodat het laservlak verticaal staat en over het gehele
object geprojecteerd wordt. Ook bij de rotatiescan wordt elke 0,10 seconde een
opname gemaakt met de camera. Het scannen van een gehele rotatie levert
geen aanzichten op, maar één file waar het hele profiel van het object in staat.
Deze rotatiescan wordt op 3 verschillende hoogtes uitgevoerd en wordt vooral
gebruikt om de diepte van het beeld te bepalen.
Als alle data zijn verzameld dan wordt per aanzicht een mesh-algoritme uit
gevoerd dat alle datapunten met elkaar verbindt door middel van driehoeken.
Vervolgens worden deze data ingelezen met behulp van software waarmee
archiefschoolschrift 2 het e-depot als avontuur
erasmus op een schijfje, een poging tot preservering van cultureel erfgoed