Centrum voor bedrijfsarchieven
Een indrukwekkend voorbeeld van ondernemen met bedrijfs
archieven gaf Alexander Husebye, directeur van het Centre for
Business History2 in Stockholm, Zweden. Dit centrum, opgericht
in 1974, is het grootste in zijn soort ter wereld: het beheert zo'n
7000 Zweedse en internationale bedrijfsarchieven, bij elkaar 60
strekkende kilometer. Het centrum, een non-profitorganisatie,
financiert zichzelf door middel van betaalde lidmaatschappen
en het aanbieden van betaalde diensten aan bedrijven (zoals
archiefopslag en toegankelijk maken). Ook hebben ze een
profitorganisatie opgericht met een opbrengst van vier miljoen
euro in 2014. Hieronder zijn de afdelingen sales, marketing en
de archivarissen ondergebracht. Naast archiefbeheer maakt het
centrum tentoonstellingen, boeken en websites over bedrijfs-
historie en promoten ze onderzoek en onderwijs op het gebied
van bedrijfshistorie. Ook brengen ze een kwartaalblad uit dat
ook in de winkel verkrijgbaar is.
Bestaansrecht
Alexandra Mitchell van de Peel Group bijvoorbeeld, zette haar
archief in om zichtbaarheid binnen haar bedrijf te krijgen.
Allereerst bedacht ze een mission statement voor het archief en
verspreidde deze op intranet en via flyers. Ook maakte ze een
kalender met foto's uit het archief, plaatste op intranet een
archiefstuk van de maand en hield presentaties voor het
personeel. Daarnaast verzamelde zij kwantitatief en kwalitatief
Dataverzameling
Niet alleen binnen het bedrijf kan dataverzameling bijdragen
aan het behoud van een bedrijfsarchief, ook de wetenschap
kan helpen. Freelance archivaris Gemma Torre uit Italië liet zien
welke positieve effecten een onderzoek dataverzameling naar
bedrijfsarchieven kan hebben op de manier waarop bedrijven
hun archief waarderen. In Genua verzamelde zij voor haar
studie aan de Universiteit van Lucca tussen 2012 en 2014 data
over de staat van bedrijfsarchieven bij bedrijven die voor 1950
opgericht en nog operationeel zijn, en bij archiefbeherende
instellingen. Meer dan negentig procent van de benaderde
bedrijven nam deel aan het onderzoek. Ondernemers werden
zich bewust van de waarde van hun archief in relatie tot
archieven die al bij archiefdiensten zijn ondergebracht. Ook
leerden zij dat zij uit hun archief kunnen putten voor marketing
doeleinden en productontwikkeling. Zo kan in tijden van
economische crisis een archief een waardevolle bron zijn. De
stad Genua kan zogezegd als een wijdverbreid archief worden
beschouwd.
Case studies
Bedrijfsarchieven in Nederland
Deze conferentie maakt erg nieuwsgierig naar de stand van
zaken rond bedrijfsarchieven in Nederland. In vergelijking met
initiatieven in het buitenland mogen we gerust concluderen dat
Nederland vaak ver achterloopt. Wellicht leveren de praktijk
voorbeelden uit het buitenland inspiratie op voor de vele
manieren om bedrijfs-archieven weer op de kaart te zetten, wat
hard nodig is. Hopelijk ben ik tijdens de volgende SBA-confe-
rentie in 2016 - gehost door Coca Cola in Atlanta, Georgia - niet
weer de enige Nederlandse deelnemer.
Noten
Fabriek van Pirelli in Milaan, 1922 (coil. Fondazione Pirelli, Miiano).
Museum opgericht. Deze constructie levert voor het bedrijf veel
belastingvoordeel op. Ook voor de collectie pakt het positief uit,
omdat nu fondsenwerving mogelijk is en de archivaris meer
vrijheid bij het uitvoeren van zijn werk heeft. Wel moet de
archivaris harder blijven werken aan de band met het bedrijf
om ervoor te zorgen dat aanvullingen op het archief binnen
blijven komen. Een goede financiële relatie met het bedrijf is
van belang voor het voortbestaan. Goede managementrapportages
en het aantonen van de waarde van het archief zijn noodzakelijk.
Een bv is bovendien opgericht om extra geld voor het museum
binnen te halen.
De tweede dag van het congres stond in het teken van
advocacy: hoe kun je het bestaansrecht van het archief
aantonen, zowel intern aan het management als aan de
gemeenschap en de wetenschap?
Voor een bedrijfsarchivaris is het van groot belang om binnen
het bedrijf naar buiten te treden en aan te tonen waarom een
bedrijf in haar archief moet blijven investeren.
bewijs van haar werk om te kunnen presenteren in een
rapportage aan het management. Zo hield ze bijvoorbeeld het
aantal intranetviews bij en het aantal e-mailcontacten met
vragen van collega's.
De Business Archives Council of Scotland, ondergebracht bij de
University of Glasgow, voert mede de nationale strategie voor
bedrijfsarchieven in Schotland uit. Cheryl Brown, de business
archives surveying officer, heeft vele casestudy's op de website
van de council geplaatst om te laten zien wat de waarde van
een archief voor een bedrijf kan zijn. Daarmee kan zij andere
bedrijven overtuigen om hun archief goed te laten beheren. Een
mooi voorbeeld van (her)gebruik van een bedrijfsarchief is dat
van de Glasgow Gin Distillery Company, een bedrijf dat bestond
tussen 1770 en 1903. In 2013 baseerde een ondernemer zich
op de historie van de oude Distillery en startte onder dezelfde
naam een nieuw bedrijf. In de marketing werd en wordt handig
gebruikgemaakt van de historie en oude foto's uit het archief,
dat teruggaat tot 1770.3
1 http://en.kingabdulazizcenter.com/explore/about-us
2 http://www.naringslivshistoria.se
3 https://glasgowdistillery.com/our-story
Marieke van Bragt-Kroonen archivaris/informatiebeheerder bij
de Koninklijke Maatschappij ter Bevordering der Pharmacie (KNMP).
nummer 7 201 5 31
