stukken aan het kerkgenootschap. In 1798 stemden de andere
synodale vergaderingen in met het voorstel, maar men vond de
voortvarendheid van de Zuid-Hollandse synode wat overdreven.
In 1800 nam de Eerste Kamer het besluit tot 'afgifte van de aan
het Hervormde kerkgenootschap toebehoorende Autographa,
zoo van de Nationale Synoda als van de overzettingen des
Bijbels Ook de Tweede Kamer stemde in met de beslis
sing. Op 15 en 16 oktober 1800 kwamen de gecommitteerden
bijeen voor het overhandigen van de stukken in Leiden en Den
Haag. Op 15 oktober werden in Leiden de autografen en
drukproeven van de Statenbijbel aan de commissie overhandigd.
Charterklerk J. Huygens gaf op 16 oktober de stukken van de
Dordtse synode af aan de gecommitteerden. In de kist van de
Statenbijbel liggen nog steeds de dertien stukken zoals inge
bonden door Cabeljauw en Stermont; in de kist met synodale
stukken de zeventien volumina.7
De twee kisten werden overgebracht naar de vergaderkamer
van de Zuid-Hollandse gedeputeerden in de Haagse Klooster
kerk. In de notulen van een in 1817 gehouden vergadering
berichtte de secretaris van de Algemene Synode van de
Nederlands Hervormde Kerk dat hij de sleutels van de twee
kisten in bezit had gekregen van zijn collega-secretaris van het
Provinciaal Kerkbestuur van Zuid-Holland. In 1878 maakte
dominee H.Q. Janssen een catalogus van de twee kisten,
waaruit blijkt dat er in de loop van de negentiende eeuw steeds
meer stukken uit de zeventiende eeuw zijn toegevoegd. Dit
verklaart waarom er in het Utrechts Archief onder 'de archieven
van de Commissies op nationaal niveau voor 1816' (Oud
Synodaal Archief, 2.1 en 2.2), zoveel meer documenten
bewaard bleven dan de oorspronkelijke papieren die bijna
tweehonderd jaar in de kist lagen.
Literatuur
- J. W. Verburgt, 'De totstandkoming van den Staten-Bijbel en
de bewaring zijner oorspronkelijke stukken,' Leids Jaarboekje
30 (Leiden, 1938).
- Inventarisnummers 3945-3503, I.B. 2.06.5, Toezicht op de
'autographa' (1634), onderdeel van Archief van het algemeen
en dagelijks bestuur, (1253) 1574-1816 (1897), (Erfgoed
Leiden en Omstreken).
- Inventarisnummers 135-149, 2.1, 'De Commissie van der
vertalers en revisoren van de Statenvertaling', onderdeel van
Oud Synodaal Archief (Het Utrechts Archief).
- Inventarisnummer 218, 2.2, 'De vergadering ter inspectie van
de autografen van de Nationale Synode van Dordrecht, 1618
en 1619, en van de Statenvertaling, (1624), 1625-1794,
onderdeel van Oud Synodaal Archief (Het Utrechts Archief).
Noten
1 Meer informatie over het vertaal- en drukproces van de
Statenbijbel is te vinden in De Bruin Broeyer (1993).
2 Inv.nr. 3498, Contract tussen burgemeesters en vertalers
van het Oude Testament over het drukken, uitgeven en
verkopen van de nieuwe vertaling, 1635 (Erfgoed Leiden en
omstreken).
3 Inv.nr. 3503, Memorie van ds. Petrus Cabeljauw en ds.
Jacobus Stermont betreffende het inbinden van de autographa,
1662 (Erfgoed Leiden en omstreken).
4 Onder de nummers 135 tot en met 147 is de inhoud van de
kist met stukken van de Statenbijbel te vinden.
5 Zie De Bruin Broeyer (1993), pp. 312-320.
Charterkast uit de vijftiende eeuw (coll. Stadsarchief Amsterdam).
zowel de inhoud van de kist waarin de autografen en druk
proeven van de Statenvertaling in bewaard bleven, als naar het
ritueel dat zich ontwikkelde rondom het inspecteren van de
stukken. Dit artikel is het resultaat van een samenwerking
tussen het Catharijneconvent (Tanja Kootte, J.G. van Oordcon
servator) en Het Utrechts Archief (Kaj van Vliet, rijks- en
gemeentearchivaris). Voor opmerkingen, aanvullingen of
vragen kunt u contact opnemen via anneriekeschreuder@
outlook.com.
- C.C. de Bruin F.G.M. Broeyer, De Statenbijbel en zijn
voorgangers (Haarlem, 1993).
- J.P. van Dooren, Kisten en kasten (Den Haag, 1976).
- A. Fris, Inventaris van de archieven behorend tot hetOud
Synodaal Archiefvan de Nederlandse Hervormde Kerk,
1566-1816 (Hilversum, 1991).
- PJ. Horsman, Abuysen ende desordiën: archiefvorming en
archivering in Dordrecht, 1200-1920 (Den Haag, 2009).
- Presentatie Amsterdamse schatten, 'Charterkast', https://
stadsarchief.amsterdam.nl, geraadpleegd 15-06-2015.
- H. Ravesteyn, De Nasireer Gods tot den heiligen dienst
toegerust (Amsterdam, 1765).
6 Ravensteyn schreef De Nasireer Gods tot den heiligen
dienst toegerust. Het driedelige boek is een handleiding voor de
aanstaande predikant en Ravensteyn beschrijft daarin ook de
'Haagse coetus'.
7 Dit blijkt uit archiefstuk 218 (Het Utrechts Archief), waarin
beschreven wordt welke banden er door de overheid werden
overgedragen aan de kerk.
Annerieke Schreuder was van februari tot juli stagiaire bij het
Museum Catharijneconvent in Utrecht. Ze deed onderzoek naar
Annerieke Schreuder MA-student Middeleeuwen Renaissance
Studies, stagiaire bij het Museum Catharijneconvent.
nummer 7 201 5 25
