Voorbeelden van zoekacties
Bronnen
Behoud
National Archives in Georgetown: een historische schatkamer heel ver weg (foto Henk-Jan van Dapperen, 2012).
Het trefwoord 'Amerindians' levert 78 plakaten over de
oorspronkelijke bewoners van de kolonies op. Daarvan komen
er uit Berbice, Essequibo en Demerary respectievelijk 39, 35 en
16; twaalf 'dubbelen' golden zowel in Essequibo als Demerary.
Voor Demerary vinden we bijvoorbeeld de instructie van
vijftien artikelen voor de beschermer van de Amerindianen te
Moera van 8 januari 1789, met in artikel 9 een bepaling over
het terugbrengen van weggelopen tot slaaf gemaakten.
Vóór 1755 verschenen ongeveer evenveel plakaten over
Amerindianen als erna. Voor de 435 plakaten over de tot slaaf
gemaakten daarentegen ligt de mediaan, met kleine verschillen
per kolonie, pas omstreeks 1790. Terwijl het relatieve belang
van de Amerindianen in de tijd afnam, steeg het voor de tot
slaaf gemaakten.
Combinatie van de trefwoorden 'Slaves' en 'Food supply' (42
hits) levert onder meer plakaten over de voeding van de tot
slaaf gemaakten op.
Wie geïnteresseerd is in justitie, vindt bij het trefwoord
'Administration of justice' 241 plakaten, waaronder instructies
voor vrederechters in Berbice uit 1738 en 1740.
Omdat een trefwoord 'belastingen' ontbreekt, moet de
gebruiker aan de slag met vrije zoektermen als 'plantage-
geld', 'hoofdgeld', 'lastgeld', 'akkergeld', 'kerkgeld', 'ongeld',
'belasting', 'recognitie', 'tax' et cetera. 'Hoofdgeld' levert
bijvoorbeeld 80 hits op; 'plantagegeld' alleen komt 44 maal
in Berbice voor.
Het materiaal is vooral afkomstig uit bronnen in de nationale
archieven van Guyana, Groot-Brittannië en Nederland alsmede
uit koloniale kranten. Een groot deel van de relevante archieven
is in de loop der jaren verdwenen. Veel is weggegooid of als
oud papier verkocht. Daarnaast zijn stukken door allerlei oorzaken
beschadigd en vernietigd. Daardoor komen vele plakaten nu
nog slechts in één exemplaar in één bron voor. Dat geldt
bijvoorbeeld voor meer dan 350 plakaten, ruim een kwart van
het in de database opgenomen totaal, afkomstig uit de Dutch
records in Georgetown (Guyana). Die archieven bevatten uniek
materiaal dat een integrerend onderdeel uitmaakt van de archieven
betreffende Nederlands Guyana, de slavernij en de slavenhandel.
Sinds 2011 staan de Dutch records vermeld als onderdeel van de
WIC-archieven in het Unesco register Memory of the World.
In 2013 heeft Roelof Hol vanuit het programma Gemeenschap
pelijk Cultureel Erfgoed en als lid van het Nederlands advies-
-w
Bundel met manumissies (vrijlatingen van tot slaaf gemaakten) in Berbice
vanaf begin 18e eeuw (NA Georgetown AZ1, inv.nr. 20).
comité van Unesco's register Memory of the World, de nog
resterende Dutch records geïnventariseerd en geanalyseerd op
de materiële staat. Uit de inventaris blijkt dat sinds het werk
van De Smidt in de jaren 70 de nodige delen verdwenen zijn.
Nog in 2006 zijn bij een overstroming delen van het archief van
Berbice verloren gegaan. De toestand van vele resterende
stukken is slecht. Unesco Nederland heeft de pogingen om de
archieven van de ondergang te redden, geoormerkt als een best
practice binnen het Memory of the World-programma.
In 1968 stelde De Smidt al voor om de Dutch records naar
Nederland te verschepen om ze te fotograferen. Dat bleek toen
niet te realiseren. Het Nationaal Archief werkt echter op dit
moment, in overleg met Metamorfoze, aan een reddingsoperatie
om de nog resterende Dutch records te conserveren en te
digitaliseren. Zo kan de Coöperatieve Republiek Guyana een
belangrijk deel van haar papieren verleden nog behouden.
Onderzoekers in Nederland en elders kunnen dan gebruik
maken van een nieuwe aanwinst voor de Digitale Collectie
Nederland.
Met dank aan Roelof Hol, senior projectmanager Huygens ING.
Henk-Jan van Dapperen onderzoeker Huygens ING.
nummer 4 201 5 17
