1670-1816
Het Nederlandse verleden van de republiek Guyana in Zuid-Amerika blijft boeien. In februari
2015 is door het Huygens ING de website Plakaatboek Guyana 1670-1816 gepubliceerd:
resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/guyana. Daarmee is een langdurig project tot een goed
einde gebracht: het begon in 1966 maar kende vele tegenslagen die voor vertragingen zorgden.
Toegankelijkheid
Digitalisering en plakaatboeken
De kolonies
Wet- en regelgeving door plakaten
Plakaatboek Guyana
Henk-Jan van Dapperen I
In het kader van Metamorfoze, het nationaal programma voor
het behoud van het papieren erfgoed van het ministerie van
OCW, worden conservering en digitalisering van archieven rond
het thema slavernij en slavenhandel gefinancierd. In 2013 en
2014 zijn daarvoor al twee clusters van samenhangende
archieven in Nederland en Engeland goedgekeurd. Op termijn
zullen scans van vele archieven betreffende de vroegere
Nederlandse kolonies in Guyana en op de Kust van Guinea (in
West-Afrika) op internet geplaatst worden. Daarin bevindt zich
een groot deel van de voor de samenstelling van het Plakaat
boek Guyana gebruikte bronnen. Bij dit megaproject lijkt het
Plakaatboek zelf in het niet te vallen. Wat deze editie met
transcripties van wet- en regelgeving aan omvang mist, maakt
zij echter goed in de diepte. Daarnaast heeft Huygens ING de
publicatie van een Plakaatboek Kust van Guinea aangekondigd.
Plakaatboeken zijn oorspronkelijk wettenverzamelingen voor
gebruik in het bestuur en de juridische praktijk. Later werden zij
specialistische edities van teksten van geselecteerde historische
wetten, reglementen en aanverwante documenten voor gebruik
in historisch onderzoek. Zij besparen de gebruiker de moeite
van het zoeken, selecteren, transcriberen en bewerken. Die
gebruiker moet zich echter bewust blijven van de keuzes die
de bewerker heeft gemaakt. Dankzij de digitalisering kan hij
gemakkelijk teruggrijpen op de scans voor controle, correctie
en aanvulling.
Digitalisering stelt nieuwe eisen aan de plakaatboeken. Een
online editie is voor iedereen toegankelijk; de bewerking richt
zich niet meer alleen op deskundigen in een nationale context,
maar op een internationaal publiek inclusief geïnteresseerde
leken. Communicatie met dat publiek kan de bewerking weer
ten goede komen. Presentatie van belangrijke informatie in
het Engels was daarom voor Plakaatboek Guyana essentieel.
Schematische kaart (foto Henk-Jan van Dapperen, 2014).
De Britse kolonie Guyana werd op 26 mei 1966 onafhankelijk.
Op het grondgebied aan de noordelijke kust van Zuid-Amerika
lagen in de twee eeuwen tot 1814 de Nederlandse kolonies
Berbice, Essequibo en Demerary. Essequibo en de jongere
kolonie Demerary waren door de Staten-Generaal uitgegeven
aan de West-Indische Compagnie; Berbice aan de familie Van
Pere, die de kolonie later overdroeg aan een groep kooplieden,
de Sociëteit van Berbice. Tot in de tweede helft van de 18e
eeuw waren de kolonies relatief klein. Een bevolking van enkele
honderden kolonisten hield een veelvoud tot slaaf gemaakten
op de plantages aan het werk, en daardoor de economie draaiend.
De kolonies stonden elk onder een eenhoofdige leiding van een
Commandeur, Gouverneur of Directeur-Generaal. Die werd in
belangrijke zaken bijgestaan door een Hof. De twee bestuurden
nummer 4 201 5 15
