JG fMJSS Q
WESTE
'Als je mensen dat bord toont, hoefje daar verder niets bij te vertellen.
Dat is heel veel tragiek in één object gevangen'
(foto www.tweedewereldoorlog.nl).
begint met een introductiefilm - die we overigens net nieuw
hebben ontwikkeld - en vervolgens kunnen ze met een speciale
'kijkwijzer' door de vaste tentoonstelling, waarin een aantal
elementen zijn verwerkt die speciaal op de jeugd gericht zijn.
Daarna brengen ze meestal ook een bezoek aan het kampter
rein. Elementen uit de introductiefilm komen overigens terug in
de routing door de tentoonstelling en worden belicht bij de
rondleiding op het kampterrein. Het kampterrein is in de jaren
60 en 70 vrijwel helemaal afgebroken. Onze educatieve
medewerkers kleuren, door het vertellen van verhalen, dit bijna
parkachtige landschap in met beelden uit het verleden. Op
verschillende plekken waar vroeger barakken en andere
bouwwerken stonden zijn historische foto's op doek aange
bracht om te laten zien hoe die plekken er destijds uitzagen.
Ook hebben we zogenaamde 'luisterpalen' geïnstalleerd die
fragmenten van brieven en dagboeken laten horen die
geschreven zijn in het kamp en die wij nu in de collectie
hebben. Op het kampterrein staat ook ons grootste collectie
stuk: de woning van de kampcommandant. Deze staat sinds
kort onder een glazen overkapping. De woning kwam in 2007
vrij en werd in erfpacht aan ons overgedragen. Het streven was
om dit enige nog intacte gebouw op het kampterrein te
bewaren voor de toekomst. Een overkapping leek ons de beste
oplossing.'
Wat heeft jullie doen besluiten om tot herinrichting van het
kampterrein over te gaan?
'Aan de ene kant willen we het kampterrein zoals dat na de
oorlog is ontstaan, die plek van leegte, intact laten. Die leegte
vertelt ook een verhaal, namelijk dat van de naoorlogse
omgang met de Jodenvervolging. Toch zijn we overgegaan naar
'herinrichting' van het terrein. Er staan elementen op het
kampterrein die er eigenlijk niet thuishoren, zoals betonnen
reconstructies uit de jaren '90 waarvan de bezoekers soms
denken dat het authentieke elementen uit de oorlogstijd zijn.
Die zouden we willen verwijderen. We willen daarentegen dat
wat er nog aan authentiek materiaal is, zoals originele
barakdelen, juist terugplaatsen. Tegelijkertijd zien we ook dat
jongere generaties zich maar moeilijk een voorstelling kunnen
maken van de oorlogsperiode. Latere generaties kunnen niet
putten uit beelden en verhalen uit de eerste hand. Dat betekent
dat wij ons extra moeten inspannen om bij een bezoek aan het
kampterrein een indruk, een impressie van wat het was, achter
te laten. Dat beogen wij met de herinrichting. Daarmee willen
Herinneringscentrum Kamp Westerbork (foto Frits Pentenga, Wikimedia
Commons).
we een aantal dingen terugbrengen en waar dat niet mogelijk
is, dat op een andere manier vormgeven, bijvoorbeeld door van
belangrijke gebouwen op het terrein een gestileerd silhouet te
laten zien. Op die manier is het voor bezoekers duidelijk dat dat
niet een authentiek element is, maar een element waarmee we
meer duiding aan plekken op het kampterrein kunnen geven.'
Is er samenwerking met andere instellingen?
'We hebben contacten met het Drents Archief. Zij gaan zich
bezighouden met de vorming van collecties over de provincie
Drenthe in de oorlogsjaren. Vanzelfsprekend hebben we ook
een intensieve samenwerking met het NIOD, andere herinne
ringscentra en musea die zich bezighouden met de Tweede
Wereldoorlog. Met het Joods Historisch Museum werken we aan
een gemeenschappelijke database met persoonsinformatie over
vervolgingsslachtoffers. Met het NIOD werken we samen waar
het gaat om het online presenteren van onze collectie. We
vinden het belangrijk hierin aan te sluiten bij nationale
initiatieven zoals Oorlogsbronnen.nl, maar ook bij internationale
ontwikkelingen en standaarden zoals het EHRI-portaal en
Europeana. We hebben bovendien al langere tijd een samen
werkingsverband met het Bundesarchiv in Duitsland. Daarnaast
onderzoeken we de mogelijkheden om onze collectie en
archiefmateriaal te verbinden met die van bijvoorbeeld Kazerne
Dossin, het doorgangskamp van België waar ook Nederlandse
Joden hebben gezeten, en Bergen-Belsen en Auschwitz-
Birkenau, eindbestemmingen van de Westerbork-transporten.
Dat zou onze eigen kennis verrijken en waardevolle informatie
kunnen toevoegen aan hetgeen we aan nabestaanden en
geïnteresseerden kunnen aanreiken.'
Op de website is het 'archief' van Kamp Westerbork te vinden
onder 'museum': hoe zien jullie de archieffunctie van de
organisatie?
'Dat is een observatie die ons tot nadenken stemt... De
collectie- en archieffunctie van Kamp Westerbork is de basis
nummer 4 201 5 13
