Slotsymposium Atelier
Documenteren van de
Samenleving
Op woensdag 21 januari 2015 organiseerde het Atelier Documenteren van de Samenleving een
slotsymposium in Leiden. De dag bestond uit een korte videofilm met Laura Millar (vrij gevestigd
archivaris in Canada), vier onderzoekspresentaties van student-onderzoekers, drie workshops en
een panel- en publieksgesprek.
Onderzoek
Overheidsarchieven en
particuliere archieven zijn
onlosmakelijk met elkaar
verbonden.
Meer dwarsverbanden
In het Atelier Documenteren van de Samenleving werkten
studenten en professionals samen met het Streekarchief Midden
Holland (SAMH), Archief Eemland, Stadsarchief Amsterdam en
Imagine IC. Na de masterclass van Laura Millar in oktober van
vorig jaar gebruikten de student-onderzoekers als onderlegger
van hun onderzoek haar visie op de rol van een archivaris. Die
rol is vierledig:
a. Custody: als vangnet dienen van archief dat anders verloren
gaat;
b. Focilitote: faciliteren van archiefvormers door kennisoverdracht
op het gebied van selectie, betrouwbaarheid, duurzaamheid
en ontsluiting van documenten;
c. Tools: ontwikkelen en beschikbaar stellen van instrumenten
voor archiefvormers;
d. Roise oworeness: creëren van bewustzijn bij archiefvormers
van het belang van het behoud van archief.
In alle vier de onderzoeken kwamen één of meer van deze
rollen aan de orde. Yente Christiaanse (Reinwardt Academie)
onderzocht bij het Stadsarchief Amsterdam hoe een trendana
lyse kan worden vertaald naar een objectieve en representa
tieve lijst van actoren. De vraag is vervolgens hoe deze actoren
moeten worden benaderd. Christiaanse adviseerde archiefinstel
lingen om uit hun comfort zone te stappen en om in brainstorm
sessies actief met actoren en ook met archiefprofessionals
samen te werken.
Lauren Romijn (Reinwardt Academie) richtte zich bij het
Streekarchief Midden-Holland op het documenteren van
burgerinitiatieven. En dan met name op de sociale, digitale
interactie die plaatsvindt op Twitter. Ook zij benadrukte het
belang van een betere samenwerking tussen archieven en de
gemeenschap om informatie op sociale media duurzaam te
kunnen behouden, vooral vanaf het moment van vorming. Zij
adviseerde het Streekarchief om een 'sociaal archief' te worden
en formuleerde ook specifieke stappen die het archief dan zou
kunnen zetten.
Mariam Heijne (Reinwardt Academie) deed onderzoek bij
Archief Eemland naar de motivatie om deel te nemen aan het
project Het Bewaren Waard (HBW), een digitaal platform voor
het delen van herinneringen. Zij concludeerde dat het concept
van HBW nu nog te veel vragen oproept en benadrukte het
belang van transparantie en duidelijkheid in de communicatie
met deelnemers aan HBW.
Marieke Houtekamer (Universiteit Leiden) bestudeerde bij
Imagine IC museale en archivistische theorieën over participatief
verzamelen. Zij pleitte voor een diepgaande en voortdurende
dialoog tussen archiefinstelling en participanten, die voorbijgaat
aan de gangbare tegenstellingen tussen professional (instelling)
en amateur. Want in de samenleving zijn de archiefvormers de
professionals. Zij horen in het verzamelproces van archieven dan
ook ruim baan te krijgen.
Tijdens het symposium werd speciaal gekeken naar de
dwarsverbanden tussen de verschillende onderzoeken. Een
panel, bestaande uit Charles Jeurgens (Universiteit Leiden),
Alfred Marks (Het Nieuwe Instituut), Hester Dibbits (Reinwardt
Academie) en Inge Schoups (Felixarchief Antwerpen), reageerde
samen met het publiek op de presentaties.
Charles Jeurgens, hoogleraar Archivistiek aan de Universiteit van
Leiden, merkte op dat binnen het atelier weinig aandacht is
gegeven aan de relatie tussen overheidsarchieven en particu
liere archieven bij het documenteren van de samenleving.
Overheidsarchieven en particuliere archieven zijn onlosmakelijk
met elkaar verbonden. Deze verbondenheid speelt bijvoorbeeld
30 2015 nummer 3
