F.-books kopent lezen en verkopen Open data Business Model Innovatie TwnXabine! '„Y* t.> jM *tMnr-h- ïimIm Vnlqt* b*jMl 'perfect storm' van digitalisering.4 De kenmerken van deze transformatie zijn op hoofdlijnen: - De acceptatie van technologie door individuen is sneller dan die technologie door organisaties ingezet kan worden; - Door dit tempoverschil veranderen de machtsverhoudingen in de economie: het individu heeft de besturing van de waarde keten naar zich toe getrokken. Met de sterke technologische vooruitgang is ook het verwachtingspatroon van klanten toegenomen; - Organisaties moeten daarom hun klanten kennen en in staat zijn hun gedrag te voorspellen. Niet langer de gemiddelde klant is belangrijk, wel de individuele klant. Van Belleghem heeft over deze transformatie en de gevolgen hiervan voor de klantrelaties van organisaties een boeiend boek geschreven: When digital becomes human.5 Hij stelt dat niet de nieuwe technologie op zich leidt tot nieuwe business modellen, maar dat de nieuwe technologie het mogelijk maakt om de klantervaring naar een hoger niveau te tillen. De technologie faciliteert een nieuwe klantervaring. Een klantrelatie waar de klant de volledige controle van het proces bepaalt. De digitale klanteninterface zal daarbij aan belang winnen. Maar een puur digitale relatie loopt het risico een uitermate rationele relatie te zijn. De menselijke factor is in staat emotie toe te voegen. 'De klantrelatie van de toekomst is een digitale én een menselijke relatie. Innovatie is nodig op beide dimensies.' De digitalisering gaat verder dan het hebben van een website of aanwezig zijn op sociale media. De digitale klantrelatie zal zich vooral in de offline wereld manifesteren. De basis wordt gelegd via een slim uitgedacht ecosysteem waarbij alle kanalen sneller dan realtime met elkaar samenwerken. Een digitaal ecosysteem is de interactie tussen de verschillende kanalen (online en offline), de consument en betrokken partners. Dit systeem zet de klant centraal en verbindt alle mogelijke contact momenten met elkaar. Een digitaal ecosysteem functioneert via datacentralisatie, sneller-dan-realtime-acties en via een open partnermodel. 'Het gaat over de digitalisering van alle facetten van de klantrelatie. Digitaal niet gevonden worden, niet kunnen aankopen of geen service verlenen, is een garantie op een eindig bestaan.' Wat houden de veranderingen voor archiefinstellingen in? Het proces van opname, beheer en beschikbaar stellen zal groten deels geautomatiseerd gaan verlopen. Er zal veel eerder en veel meer archief aan archiefinstellingen in beheer worden gegeven. Digitaal archief vereist een bewaarstrategie en een goede digitale beheeromgeving. Zorgdragers willen ontzorgd worden van het leesbaar houden van informatie door 'uitplaatsing' in een e-depot vóór de formele overbrenging naar een archief-bewaarplaats. Een ontwikkeling is verder dat overheidsorganisaties hun archief actief openbaar willen maken na afsluiting van het werkproces door 'vervroegde overbrenging'. Digitalisering biedt door 'uitplaatsing' en 'vervroegde overbrenging' van archief enerzijds dus kansen om de kerntaak van archiefinstellingen uit te breiden, en de sector krijgt een rol in de 'open overheid'. Er zullen anderzijds door open data alternatieve vormen van beschikbaarstelling ontstaan naast het (centrale) aanbod van de archiefsector zelf. Beschikbaar stellen is dan niet meer het exclusieve domein van archiefinstellingen. Zodra deze data open beschikbaar zijn bieden andere partijen daarmee slimme diensten aan. Voorbeelden zijn de genealogische internetdiensten die Bob Coret heeft ontwikkeld op basis van gegevens van archiefdiensten en de diensten van anderen op basis van beeldmateriaal van het Rijksmuseum. Deze digitale transformatie zal uiteindelijk moeten leiden tot een nieuwe klantrelatie. Het vereist een omslag, een transitie, om dat einddoel te bereiken. Het traditionele, analoge, business model alleen voldoet niet meer. Er is een nieuw, digitaal, business model nodig. Business modellen gaan niet primair over geld verdienen. Hoewel ze vaak worden geassocieerd met verdienmodellen, gaan business modellen over meer: het raamwerk waarmee een organisatie of dienst meerwaarde creëert. Aan de basis van innovatie van business modellen ligt het Business Model Canvas (BMC) van Osterwalder.6 Op basis van de publicaties van Osterwalder kwam DEN al in 2009 met Business Model Innovatie Cultureel Erfgoed (BMICE) en in 2011 met een nummer 3 201 5 15

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Archievenblad | 2015 | | pagina 15