Niets nieuws o
nderde zon
Lezerspost
ilMi I jk |K*-L'i:jgJ p JL I.tlu ~r hifi it rit j h -ld ndla i
IVm-h1* vtr vnvii^ -Af hm pa 4m bf iu Myi"i<cr Iff pwr me-
NEDfcfcl MVD3
4ECH&VFN&| Ml
Archivarissen ervaren de archiefvorming
in de dynamische fase als een uitdaging,
vaak ook als een probleem. Meermalen
is gesignaleerd dat er in de archieven
die overheidsorganen straks over
moeten dragen, grote hiaten dreigen
door onzorgvuldige omgang met digitale
documenten. Documenten verdwijnen
spoorloos, of ze zijn er nog wel maar
niet meer in leesbare vorm. Was het
vroeger veel anders? Bij het snuffelen
in oude jaargangen van het Nederlands
Archievenblad viel mijn oog op een
ingezonden noodkreet van mw. M.W.
Jurriaanse, als archivaris werkzaam bij
het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Onder de titel 'De dreigende ondergang
van onze moderne archieven' maakte zij
in 1951 haar collega's deelgenoot van
haar ervaringen in overheidsland:
'Als u eens een blik kon slaan op het
zgn. dynamische archief van een
modern ingericht departement van
Algemeen Bestuur, dan zouden Uw
haren te berge rijzen, ja velen onder U
zouden in één dag grijs worden. De
dossiers staan goed verzorgd in
prachtige moderne Gispen kasten, zij
rollen haast automatisch van afdeling
naar afdeling, en de moderne verblijfs-
administratie kan a la minute de plaats
van het stuk in het gebouw aangeven.
Maar die stukken zelf? Waaruit bestaat
een dossier eigenlijk? Wel, veelal uit
getypte originelen, carboncopieën,
fotocopieën, stencils. Het doorslagpapier
van de carbondoorslagen is ver beneden
het minimum dat aan qualiteit van
papier moet worden gesteld. Daaren
boven vervaagt carbon zo, dat het na
ongeveer 10 jaar onleesbaar is.
In de moderne departementsadminis
tratie wordt volop gebruik gemaakt van
het Retocé-proces of fotocopieëren met
R. foelie of transparant. Deze foto
copieën gaan ongewassen in de dossiers,
zodat alle chemicaliën erin blijven. Bij
proeven is gebleken, dat zo'n fotocopie,
in het licht gehangen, in drie maanden
blank, of liever egaal geel is. In het
departement waar ik werk worden per
dag circa 3000 van deze fotocopieën
vervaardigd. Stencilafdrukken zijn
niet langer houdbaar dan ongeveer 10
jaar. Het steeds dieper doordringen van
DU PfllilïJliNDli ÜM!Jl£ttGAh'ti
VAN OtiZE MODUKNt ARCHJEVUW.
I" iV WWII hm 'lilt' -irt,- iLif-tl m- k Lc l1.ii
At mJaTC kl.hln.ri S'r'u f.'hH Jc
iirrw^Ttiennvji h:- hU tr. dr reining vjr mjli.r rni CV
vn 4^ hrt -ïfr V#*J -0; dc «da-
vjeü Lrr hirlr -pui xn p.j fin naj Lvig nirS Ear ua. iir cpbuinc vn dr
vi» .ir.iU/i/j-ÉL ra wWh flf NhTfAj feprftiralag
Oc inbv4!li 1.Hrr tcnval al itr- ik «r.bx -a. lUt
vloeit#!! j. ik ^Jp.-.M-ifcLkh -Hjftm Krtlï? "-,1 —uk i ,-i.pj
hLe riJi U eta i cn IsJi kua iLki up kei .J-.r_zi.i7.lii: lilIsI tn rei
«vdrrft -wi itfUtW,. Am »«4fl ifw
It brrpj iijfc-rr. i cjrr. pertrr U anufn Ia Ycr rt«| i;i:j! T-nrdrn Dr dunrr
=ii Is vïyéhijiJ. u |->g. «ikru tafttL i1: ralWi Iwri *«-*—
runacb vin rtt7 mh |iid lir lutin.' _iL.:i= Lu
- k li.* 'k -Wlri Fi ufT-iw '■■vr-.'. Mui ,i.|H.i.
uil 'rV i ui r _ij rtc Jmi -i. i lL i Li Vm0 .vrLi ui c.'i |di 11 :t r
l«'. kwil- l.ii il-llllÉjf^rir *wlw-
>kp> h HF hrmnkn Lfi utrUzm J-1 in ijuiiiNil w p^[TUi niH-l ■ri.-iinlin
Mui k
Fragment uit: M. W. Jurriaanse, 'De dreigende ondergang van onze moderne archieven',
Nederlands Archievenblad (1951).
de mechanisatie bedreigt onze cultuur
- hoe dikwijls is het niet gezegd! De
curve is nog steeds rijzend. Nu doet de
sonofil weer zijn intrede. Sneller, steeds
sneller moet men werken om het tempo
bij te houden. Niemand denkt of zorgt
voor de toekomst - niemand heeft
daarvoor enige belangstelling.'
Jurriaanse besluit haar noodkreet met de
verzuchting dat de Vereniging van
Archivarissen met haar kleine 200 leden
de klok niet kan terugzetten. Zij herhaalt
haar vrees dat 'de autodestructie
gigantische vormen heeft aangenomen'.
De vereniging moet althans een
waarschuwend woord laten horen.
Een collega suggereert de met pen
geschreven minuten noodgedwongen
ook maar in de dossiers op te nemen,
omdat die tenminste leesbaar blijven.
Maar niemand kan over dit probleem
werkelijk het laatste woord zeggen,
mede omdat geen archivaris grip op het
hele proces heeft. Het behoeft weinig
fantasie om deze verlegenheid te
transponeren naar 2014. Het bewustzijn
dat het vroeger niet veel anders was,
kan wellicht voorkomen dat we er
voortijdig grijs van worden.
Niels van Driel I
Dordrecht.
I Regionaal Archief
nummer 9 2014 27
