Profiel BC - Overheidsgericht
Profiel AE - Omgevingsgericht
Keuzes op basis van
positionering
Besluit
Profiel BC - Overheidsgericht
A. Publieksbereik
100
60
E. Externe oriëntatie
B. Collecties
20
D. Informatiebeheer
C. Advies en toezicht
Het tweede onderscheidende profiel dat
we bij een achttal instellingen
herkennen, komt voort uit een hogere
score op de assen B. Collecties en C.
Advies en Toezicht. Uit de antwoorden
op de vragenlijst blijkt dat instel lingen
met dit profiel het bedienen van de
overheid als een zwaarder wegende
kerntaak beschouwen dan het bedienen
van publiek. De as A. Publieksbereik
scoort in deze groep opvallend lager dan
bij andere instellingen. Instellingen met
dit profiel zijn veelal gemeentearchieven
die geen of een beperkte regiofunctie
hebben. Zij bieden ee n-op-een
dienstverlening aan de gemeente waar
ze deel van uitmaken. Het valt op dat dit
profiel niet in grote steden voorkomt.
Het laatste profiel dat wij onderscheiden
is wellicht het meest verrassend en het
minst traditioneel. Deze instellingen
scoren hoog op de assen A. Publieks
bereik en E. Externe Oriëntatie. Deze
instellingen hebben in hun prioriteiten
en activiteiten duidelijk een externe
focus en doen vaak niet alle beheers-
matige functies (meer) zelf. De score op
as D is dan ook opvallend laag.
Instellingen met dit profiel hebben meer
interactie met partijen in de wijde
omgeving en profileren zich als spin in
het web. Het zijn vaak combinaties of
clusters met andere culturele ec
erfgoedinstellingen. Zij bedienen niet
zozeer een enkele stad of gemeente,
maar juist een bredere regio of zelfs een
provincie. Twee voorbeelden van
instellingen met dit profiel zijn Erfgoed
Leiden en Omstreken en het Noord
Hollands Archief.
Met het model en de diverse profielen is
beoogd om de specifieke toegevoegde
waarde van archiefinstellingen beter in
beeld te brengen. Archiefinstellingen
kunnen zich niet louter richten op
slechts één of twee assen. Een instelling
die zeer intern gericht is en nauwelijks
publieksactiviteiten ontplooit, is niet
zichtbaar en ontbeert maatschappelijk
draagvlak. Een instelling die alle
prioriteit legt bij erfgoed en cofiecties
loopt het risico om niet serieus te
rrof—l eE - Omgevingsgericht
A. Publieksbereik
100
60
40
E. Externe oriëntatie*^, SS S,
>s. if B. Collecties
20
D. Informatiebeheer
C. Advies en toezicht
worden genomen door de zorgdragers
die hun wettelijke taken in het gedrang
zien komen. Een mix van activiteiten
blijft dus noodzakelijk. Maar instellingen
kunnen zich wel onderscheiden met de
prioriteiten die zij stellen. In tijden van
schaarse middelen en toenemende
complexiteit en kennisintensiteit van
taken kan het verstandig of zelfs
onontkoombaar zijn om scherpe keuzes
te maken.
Als de prioriteiten onvoldoende
zichtbaar zijn in het huidig zelfbeeld, of
als het zelfbeeld niet aansluit bij de
eisen en wensen van de omgeving,
heeft een archiefinstelling de kans om
aan de hand van dit model nader te
onderzoeken hoe zij zich in de toekomst
wél kan onderscheiden. De directeur
kan, in overleg met het team en
belangrijke stakeholders, nagaan welk
profiel meer aanspreekt, welke (soort)
instellingen hiertoe behoren en welke
beweging moet worden gemaakt
richting het gewenste profiel. Het model
helpt om zelf keuzes te maken, voordat
er door de omgeving wordt gekozen en
beslist.
Ons advies daarbij is dat de instellingen
niet vanuit hun eigen aanbod moeten
redeneren, maar zich extern moeten
oriënteren en samenwerking moeten
zoeken met andere partijen. Door te
kiezen en de taken uit te besteden die
niet bijdragen aan het profiel en die
andere archiefinstellingen en dienstver
leners wel efficiënter kunnen uitvoeren,
kunnen instellingen hun eigen toege
voegde waarde vergroten.
Wij bevelen u van harte aan om in de
eigen organisatie en met uw zorg
dragers het gesprek aan te gaan over
het ontwikkelen van uw positionering.
Dit artikel en meer relevante informatie
over de positionering van archief
instellingen zijn beschikbaar op
www.archief2020.nl in het nieuws
bericht dat op 5 juni 2014 is geplaatst.
Reacties op het onderzoek zijn van harte
welkom via info@archief2020.nl. De
auteurs zijn bereikbaar via
b.vinkenburg@berenschot.nl.
Bastiaan Vinkenburg en Daniële Streep
adviseurs Kunst Cultuur, Berenschot,
Utrecht.
nummer 8 2014 13
