De archiefervaring van
Marieke van Bragt-Kroonen
Een all-in-one archiefervaring, zo beleef ik mijn werk als archivaris/
informatiebeheerder bij de KNMP. Van farmaceutisch erfgoed tot
digitaal records management: ik had niet verwacht dat ik op zoveel
verschillende terreinen aan de slag kon toen ik afgelopen augustus
werd aangesteld.
De Koninklijke Nederlandse Maat
schappij ter Bevordering der Pharmacie
(KNMP) is de beroeps- en branche
vereniging voor apothekers en is in
1842 mede opgericht door Samuel
Sarphati. De vereniging heeft ruim 5000
leden en op het bureau in Den Haag
werken 200 medewerkers.
Aan historische ervaring geen gebrek bij
het bureau van de KNMP. Tijdens mijn
kennismakingsronde door het gebouw
werd ik verrast door vele vitrines met
fascinerende apothekerspotjes, kistjes,
instrumenten en archiefstukken uit het
(verre) verleden. In de hal staat een
toonbank uit een negentiende-eeuwse
apotheek opgesteld en een oud
apothekersdiploma hangt aan de muur.
Het bleef niet alleen bij deze vitrines.
Kort geleden reisde ik af naar Urk, waar
het Centrum voor Farmaceutisch Erfgoed
is gevestigd. Hier bewaart de KNMP haar
oude bibliotheek, een aantal archieven
en een heleboel geschonken historische
voorwerpen, zoals een prachtige
laat-negentiende-eeuwse apotheek
inrichting van de Kralingse Apotheek uit
Rotterdam. Een enthousiaste commissie
voor de geschiedenis van de farmacie
beheert de collecties en ontvangt
bezoekers. Ik sta de commissie bij met
advies over het beheren en behouden
van de collecties.
Deze collectievorming gaat terug tot
minstens 1887, toen een museum
commissie van de KNMP een oproep aan
de leden deed om historische farmaceu
tische voorwerpen te schenken. De oude
collectie is tussen 1901 en 2012 met
tussenpozen altijd in een museum te
bewonderen geweest en is uiteindelijk
terechtgekomen bij museum Boerhaave
en in Urk. Na sluiting van het laatste
Nationaal Farmaceutisch Museum in
Gouda volgde een virtuele doorstart
(www.farmaceutischmuseum.nl).
Om het archief van de KNMP te leren
kennen, heb ik mij heel wat farmaceutisch
jargon eigen gemaakt en wat uurtjes in
de kelder en in het Nationaal Archief
doorgebracht. De KNMP heeft een groot
verenigingsarchief waarvan een klein
deel (het specialistenregister) onder de
Archiefwet valt. Het archief van de
KNMP heeft in haar lange bestaan heel
wat verhuizingen en een oorlog
doorstaan. In een bureaurapport uit
1941 is te lezen dat voortgegaan werd
met het bewerken van het archief, dat
mede ten gevolge van de luchtbescher
mingsmaatregelen in een tamelijk
desolaten toestand verkeerde'. In 1948
signaleert D.A. Wittop Koning in zijn
boek over de KNMP dat het oud archief
van voor 1918 verdwenen is: 'Misschien
zal een nauwkeurig onderzoek hier of
-L hi vL 1
Ht-ccrn
c l*-ii lm-i-l oe
4MI EMEAMt
Marieke: 'Mijn werk is een all-in-one
archiefevaring.
daar nog wel iets aan het licht brengen.'
Een deel van het archief werd opgespoord,
met als resultaat dat in 1981 de eerste
24 strekkende meter archief in bewaring
werd gegeven aan het Algemeen Rijks
archief en latere aanvullingen volgden.
De meest recente 'vondst' deed ik in
mei toen ik in een opslag van de KNMP
een rolcontainer met archiefbescheiden
uit de jaren '40 en '50 van de twintigste
eeuw aantrof. Een deel van de docu
menten kan worden toegevoegd aan
het archief van de Nederlandse
Apothekers kamer (NAK), dat zich bij het
NIOD bevindt. De NAK was de rechts
opvolger van de KNMP tijdens de
Tweede Wereldoorlog.
'Digitaliseren' is de wens van de KNMP
Dit proces ben ik gestart door eerst de
huidige situatie te verbeteren. Ik maak
onder andere een archiefbeheerplan,
werk de achterstand in het inventariseren
van papieren archief weg, probeer
medewerkers bewuster om te laten
gaan met hun digitale bestanden en
mappen, en heb daarom richtlijnen voor
het maken van bestandsnamen
gemaakt. In nauwe samenwerking met
de afdeling ICT en Facilitaire Dienst werk
ik aan een projectplan voor het in
gebruik nemen van een DMS/RMA.
In 2017 viert de KNMP haar 175-jarig
bestaan, een mooi streven om dan
zowel het papieren als het digitale
archief op orde te hebben!
Marieke van Bragt-Kroonen archivaris/
informatiebeheerder, KNMP.
Archiefbescheiden KNMP uit de jaren '40 en '50 van de twintigste eeuw.
nummer 6 201 4 5
