Vakantie in de Verenigde Staten, 1985.
materiaal linksom of rechtsom vindbaar
was. Een belangrijke uitspraak van
Ketelaar heb ik daarbij in mijn hoofd
geprent: toegankelijkheid houdt in dat
elk archiefstuk binnen een uur te vinden
is. Het waren achteraf gezien de jaren dat
het archiefwezen een snelle professiona
liseringsslag maakte. De personeels
formatie kon in die jaren, met dank aan
het aardgas, ook behoorlijk groeien.'
In 1996 maakte je de overstap naar het
Rijksmuseum in Amsterdam. Was dat
een cultuurshock, of viel dat wel mee?
'Het Rijksmuseum en de afdeling
Geschiedenis betekenden voor mij
primair een overstap van 'passief
beschikbaar stellen' naar 'actief
openbaren'. Dat laatste had ik overigens
vanuit het archief ook al gedaan en
bovendien werkte ik tijdens mijn archief
jaren mee aan de grote tentoonstel
lingen in het Rijksmuseum over respec
tievelijk de waterstaatsingenieur Jan
Blanken en de gouverneur-generaal in
de Oost, Herman Willem Daendels. In
het Rijksmuseum werd ik aangenomen
door Peter Sigmond, eerder directeur
van de Archiefschool en bij Unieboek
uitgever van de Vingboons-Atlas van het
Algemeen Rijksarchief. Toch was het
museum ook een grote overgang. Ik had
21 jaar bij het archief gezeten, waardoor
ik toch vrij sterk het gevoel had een
nieuwe wereld te betreden. Wat mij al
snel in positieve zin opviel was dat de
kantine in het museum, met zijn vele
gangen en werkplekken, functioneerde
als ontmoetingsplek. Daar trof iedereen
elkaar. De cultuur van het museum was
en is behoorlijk amicaal. Conservatoren
lopen makkelijk bij elkaar binnen en er
is een sterk gevoel dat het museum iets
voor mensen betekent, juist ook in
emotionele zin. Dat esprit de corps was
nieuw voor mij. In het Algemeen Rijks
archief had ik het gevoel dat de mede
werkers het archief om 17.00 uur
letterlijk en figuurlijk achter zich lieten
en dat zij tussen 9.00 en 17.00 uur dan
wel met een groot plichtsbesef hun
werk deden, maar met weinig collegiaal
gevoel.
Toch beleefde ik de overstap naar het
Rijksmuseum niet alleen als een over
stap naar een betere wereld. Met
verbazing keek ik in die eerste maanden
naar de inrichting van de kantoren, de
depots en de manier waarop het werk
was georganiseerd. In zekere zin voelde
het soms alsof ik weer terug was in het
Algemeen Rijksarchief aan het Bleyen-
burg van de jaren '70. Zo vroeg de
documentatiemedewerkster van de
afdeling Geschiedenis mij nadrukkelijk
om alle inhoudelijke vragen aan haar
voor te leggen. Zij zou dan in de collectie
en in de bibliotheek wel op zoek gaan
naar geschikt onderzoeksmateriaal. Bij
het beheer van de collecties was het
Deltaplan overduidelijk aan het Rijks
museum voorbij gegaan. Spullen lagen
in ambachtelijk vervaardigde kasten op
zolders, veel objecten waren niet of
moeizaam vindbaar. Het indivi
dualisme tierde welig. Dat had zijn
positieve kanten maar het betekende
Met collega Marjanne Kok, afstuderen
geschiedenis, 1985.
ook dat het uitstippelen van beleids
lijnen op terreinen als acquisitie en
tentoonstellingsbeleid nogal moeizaam
bleek. De verjonging van de staf en
vervolgens de plannenmakerij voor de
grootschalige verbouwing hebben tot
veel veranderingen geleid.'
Sinds 2008 ben je hoofd Presentatie bij
het Amsterdam Museum, vanaf 2012
gecombineerd met een hoogleraar
schap Vroegmoderne geschiedenis van
Amsterdam bij de UvA. Wat zie je
daarin als je belangrijkste opdracht?
'Voor mij is de inbedding van
'Amsterdam' in de geschiedenis van
West-Nederland, Nederland en als
onderdeel van de wereldgeschiedenis
een belangrijk gegeven. Dat zal deels
zijn oorzaak vinden in mijn archief
achtergrond en daardoor mijn aandacht
voor context. Voor een deel vindt het
ook zijn oorzaak in de lessen die ik trok
uit overstappen van archief naar Rijks
museum en van Rijksmuseum naar
Amsterdam Museum. Bij elke overstap
maakte ik kennis met specialisten die
zich vastbijten in een periode, een
plaats, een familie. Dat vastbijten
spreekt mij aan, maar tegelijkertijd ben
ik huiverig voor een sterke identificatie
met één onderwerp: in het Rijksmuseum
volgde ik een conservator op die zijn
nummer 5 2014 43
