sai
KVAN SN
Nieuws
Archief als
verzameling
tekens
SNAAI Lab
De redactie was in handen van Jan Beens,
Roelof Braad (tevens eindredacteur) en
Frans Smit.
Bestellen met korting
Nivellering
Begrip
Uniek
Bronnen
Het boek kost na de presentatie 35,00
(exclusief porto). Tot 1 oktober aanstaande
kunt u het boek tegen gereduceerd tarief
bestellen. De voorintekenprijs is 30,00
(exclusief porto- en verwerkingskosten).
Degenen die deelnemen aan Dag van de
Inspectie kunnen het boek die dag na de
presentatie meenemen en besparen dan
de porto- en verwerkingskosten. Intekenen
en kopen kan op de webwinkel van S@P
(http://sap.schrijen-lippertz.nl). Voor
afhalen op de Dag van de Inspectie dient u
de kortingscode 'INSPECTIE' (hoofdletters)
toe te voegen. Voor betalingen met
rekening vooraf dient de betaling op
3 oktober binnen te zijn.
Meer informatie:
http:// www.archiefpublicaties.nl
http://sap.schrijen-lippertz.nl
Estrid Bos
SNAAI geeft studenten en young profes
sionals de ruimte om actueel onderzoek
te presenteren. Estrid Bos studeerde
afgelopen academisch jaar af in de
Archiefwetenschap aan de Universiteit
van Amsterdam. Een introductie op haar
onderzoek Een Brug van Betekenis.
Derrida beschrijft archiveren als 'the act of
consigning through gathering together
signs' (1995, 3). Een teken is van nature
arbitrair van aard en heeft geen inhoud.
Alle inhoud is toegekend. Als je archief
reduceert tot een verzameling tekens,
representeren deze tekens de bedoelingen
van de auteurs die aan deze tekens
betekenis hebben toegekend. Vanuit zijn
oogpunt zal de beschouwer die tekens en
de door hun auteurs toegekende betekenis
weer herinterpreteren. Door archief terug
te brengen tot een verzameling tekens
(naar Derrida) doet de vorm waarin de
tekens zijn opgemaakt er minder toe. Ik
noem dat nivellering. Vanuit deze
redenering verschuift de aandacht naar de
content van het archiefstuk; het maakt
hierbij niet uit of een archiefstuk nu fysiek
is of digitaal, een foto, sms'je of een bericht
op sociale media.
Zowel de toekenning van betekenis aan
een teken door een auteur als de
beschouwing door een beschouwer, is net
als onze persoonlijkheid deels sociaal en
cultureel bepaald (naar Bohm, 1994, 187).
Vanuit het sociaalantropologisch perspectief
heeft Ulf Hannerz het individu terug
gebracht in het centrum van cultuur, die de
beschouwing van een individu deels
bepaald. Archief als een verzameling
tekens krijgt pas betekenis door beschou
wing van een beschouwer. Er is, om in
woorden van Ann Laura Stolar te spreken,
bij de beschouwing van archief sprake van
'knowledge production' en niet van
'knowledge retrieval' (Stoler, 2002, 85).
Voorwaarde voor deze kennisproductie is
dat het tekensysteem waarvan de tekens
in het archief een onderdeel zijn, door de
beschouwer begrepen wordt. Dit geldt ook
voor de metadata. Beheerst of begrijpt de
beschouwer het tekensysteem niet, dan zal
het archief voor hem een artefact worden.
Een tekensysteem kan een taal zijn, maar
ook een schilderij (naar Van den Braembus-
sche, 1994). Omdat in deze redenering
sprake is van een sterke nivellering, kan
het ook desnoods gaan over een betekenis
in een schilderij. Want een schilderij kan
ook een tekensysteem zijn (naar Van den
Braembussche, 2007, 111), of een foto of
een verzameling foto's.
De beschouwing is uniek en eenmalig. Je
kan niet tweemaal hetzelfde archiefstuk op
dezelfde manier waarnemen, vandaar de
'constant now' (naar Bohm). Een auteur die
zijn eigen werk (her)leest, wordt ook
beschouwer en herinterpreteert zijn eigen
werk.
- Bohm, D., Thought as a System (Londen
en New York: Routledge Taylor Francis
Group, 1994), transcriptie L. Nichol.
- Braembussche, A.A. van den, Denken
over kunst. Een kennismaking met de
kunstfilosofie (Bussum: Dick Coutinho,
1996), 2 e druk.
- Braembussche, A. van den, Postmoder
nisme: een intertekstueel woordenboek
(Budel: Uitgeverij DAMON B.V., 2007).
- Derrida, J., Archive fever: a Freudian
impression. E. Pretowitz, vert. (London:
University of Chicago Press, Ltd., 1995).
- Hannerz, U., Cultural Complexity: studies
in the social organization of meaning
(New York: Columbia University Press,
1992).
- Stoler, A. L., 'Colonial Archives and the
Arts of Governance: On the Content in
the Form', in: C. Hamilton, V. Harris, J.
Taylor, M. Pickover, G. Reid en R. Saleh
(ed.), Refiguring the Archive (Dordrecht:
Kluwer Academic Publishers, 2002), pp.
83-101.
Estrid Bos archivaris.
38 2013 nummer 7
