Archeologie en Archiefzorg:
een twee-eiige tweeling
In deze bijdrage vergelijken Jetze Dijkstra en Henny Groenendijk
de wettelijke grondslagen, de functies, ordeningsprincipes
en het beheer van archeologie en archiefzorg met elkaar. Op
zeven onderdelen laten zij de verschillen en overeenkomsten
zien. Groenendijk en Dijkstra willen meer toenadering
zien tussen beide vakgebieden, met als doel bewustzijn te
kweken bij vakgenoten voor de gezamenlijke opdracht van de
archiefvorming.
menselijke activiteiten dan de
archiefbronnen die eerst op schrift
moeten zijn gesteld.
Toch zijn er meer overeenkomsten
tussen beide vakgebieden dan het
gescheiden optrekken doet vermoeden.
In onderstaande zeven componenten
worden de overeenkomsten bekeken en
de verschillen verklaard. De opvatting
dat archieven veilig beheerd moeten
worden in de context waarin ze
ontstaan, gaat voor beide vakgebieden
op. Maar de uitwerking is geheel
verschillend.
Component 1:
Wettelijke grondslagen
Archiefzorg
De archiefzorg bij de overheid kent een
lange traditie van wettelijke verankering
van het vormen, veilig beheren en
openbaar ter beschikking stellen van
archieven. Een kernartikel in de huidige
Archiefwet (1995) is artikel 3:
"De overheidsorganen zijn verplicht de
onder hen berustende archief
bescheiden in goede, geordende en
toegankelijke staat te brengen en te
bewaren, alsmede zorg te dragen voor
vernietiging van de daarvoor in
aanmerking komende archiefbescheiden."
Dit artikel vormt de grondslag voor de
vorming, de selectie en vernietiging en
vervolgens het beheer van archief
bescheiden van overheden. Alle stukken
die bij een overheidsdienst worden
ontvangen of opgemaakt moeten in
goede geordende staat worden
bewaard, waarbij tevens wordt
vastgesteld of ze permanent te bewaren
zijn of, eventueel na een vastgestelde
termijn, worden vernietigd. Dit geldt
voor alle archiefstukken, zowel analoog
als digitaal en óók als het kaarten,
tekeningen of foto's betreft.
Het Archiefbesluit 1995 legt de
wettelijke basis voor de selectiepraktijk
van archiefstukken en de opstelling van
selectielijsten. Voorts zijn er ministeriële
regelingen. De laatste versie van een
reeks voorschriften voor duurzaamheid
van archiefpapier en andere dragers,
waaronder digitale dragers, voor
geordende en toegankelijke staat en
voor de bouw en inrichting van
archiefbewaarplaatsen en -ruimten,
Jetze Dijkstra en Henny Groenendijk
VV -■
I m a M mTIé- -- t
Koeman, C., Visser, J.C., 'De stadsplattegronden
van Jacob van Deventer'; Robas BV in samen
werking met Canaletto (Landsmeer 1992).
Foto: Maurice Lipsch.
Archeologie en archiefzorg houden zich
bezig met het veiligstellen, duiden en
presenteren van de nalatenschap van
mensen. De verschillen tussen beide
vakgebieden lijken op het eerste gezicht
groot. De archeologie omvat een veel
langere periode dan die waarvan
schriftelijke archiefbronnen zijn
bewaard; archiefbronnen zijn direct
beschikbaar terwijl de archeologische
bronnen merendeels onder het
maaiveld schuilen; archeologische
bronnen vloeien rijkelijk maar vergen
een ander soort interpretatie en ze
presenteren een breder palet van
Charter in boekvorm met uitspraak in de
geschillen tussen de Stad en de Ommelanden,
1640 (RHC Groninger Archieven: Ommelander
Archieven, toegangsnr. 2, inv.nr. 848).
nummer 6 2012 11
