Stadsarchief Amsterdam:
Archief Portugees-Israëlitische
gemeente van Amsterdam
(1614-1870)
Nationaal Archief: Archief Nieuwe
West-Indische Compagnie
(1675-1792)
behartigen en een aandeel in de
slavenhandel veiligstellen. Na een
faillissement in 1674 ontstond de
Tweede of Nieuwe WIC. Er is een
selectie gemaakt van een aantal series
ingekomen brieven uit de verschillende
koloniën in het Caraïbisch gebied en
West-Afrika (Suriname, Essequebo en
Demerary, Antillen, Kust van Guinee).
De brieven bevatten ook informatie over
landen en volkeren waarvan geen
eigentijdse schriftelijke bronnen
bewaard zijn gebleven. In 2011 is het
archief door UNESCO opgenomen in het
register van Memory of the World.
Universiteitsbibliotheek
Amsterdam: Collectie
Iconographia Zoölogica
(18e-19e eeuw)
De enorme en gevarieerde collectie
Iconographia Zoölogica omvat ongeveer
80.000 prenten van zoogdieren, vogels,
reptielen, amfibieën en vissen. De
collectie werd in 1881 gekocht door het
Zoölogisch Genootschap Natura Artis
Magistra. In 1939 werd deze
overgedragen aan de Universiteit van
Amsterdam. Naast deze collectie bestaat
er slechts één soortgelijke verzameling
dierenprenten in Madrid. De collectie,
die een groot aantal unica en zeldzame
gravures bevat, heeft ook als geheel
ensemblewaarde.
Universiteitsbibliotheek
Amsterdam: Boekenvakarchieven
(1801-1950)
De Vereeniging ter bevordering van de
belangen des Boekhandels is in 1815
opgericht om ongeautoriseerde
nadrukken te voorkomen en heeft zich
ontwikkeld tot de centrale branche
organisatie voor de belangen van
uitgevers en boekhandels in Nederland.
Daarnaast zijn selecties van de archieven
van drie belangrijke negentiende-
eeuwse uitgevers in het project
meegenomen: de Middelburgse boek
handel tevens drukkers- en uitgevers
bedrijf Van Benthem Jutting (opgericht
1801), vader en zoon Suringar uit
Leeuwarden (vanaf 1822) en de
Amsterdamse boekhandelaar A.C.
Kruseman (vanaf 1848). Tezamen geven
de vier archieven een goed beeld van
het boekenvak en de boekconsumptie in
Nederland in de negentiende en
twintigste eeuw.
De Portugees-Israëlitische gemeente van
Amsterdam is de oudste en grootste
Joodse gemeente van Nederland. De
Portugese Joden in Amsterdam speelden
een belangrijke rol in de economische
en culturele bloei in de Republiek. Onder
hen bevond zich een aantal voorname
lidmaten, zoals de boekdrukker Ben
Israel, de koopman Nunes da Costa en
de filosoof Spinoza. Het archief geeft
inzicht in de internationale positie van
de gemeente, hoe de Portugese
kooplieden hun handel dreven, hun
inbreng in het culturele leven en hun
onderlinge gedragsregels. De eindcesuur
1870 is bepaald doordat toen de
scheiding tussen kerk en staat werd
geformaliseerd.
In navolging van de VOC werd in 1621
de West-Indische Compagnie opgericht
voor het Atlantisch gebied. Het moest
de handelsbelangen van de Republiek
Het in 1637 op de Portugezen veroverde kasteel Elmina was in de 17e en 18e eeuw het centrum van de WIC en van de Nederlandse slavenhandel in
West-Afrika. Detail aquarel begin 18e eeuw door Gerard van Keulen naar Vingboons (coll. Nationaal Archief).
22 2012 nummer 5
