De archieven in Franstalig
België:
geheel
een rijk geschakeerd
r
België is tegenwoordig een federale staat. Hierin zijn verschillende bestuurlijke lichamen verenigd, die
elk binnen hun eigen invloedssfeer over absolute autonomie beschikken. Dat heeft gevolgen voor het
archiefwezen. Een introductie.
De archiefwetgeving is
nog niet compleet.
Archiefwetgeving
Het archiefwezen in België kende lange
tijd nauwelijks specifieke wetgeving
voor archieven. Jarenlang bepaalden
de Archiefwet van 24 juni 1955 en het
Koninklijk Besluit van 12 december 1957
in enkele artikelen de basisprincipes van
het vak en de verantwoordelijkheden
van de Rijksarchiefdienst voor wat
betreft de overheidsarchieven. Dat is
de afgelopen tien jaar veranderd. De
wet van 6 mei 2009 schrijft voor dat
overheden en openbare instellingen
verplicht zijn om hun documenten na
dertig jaar in goede, geordende en
toegankelijke staat over te brengen
naar de rijksarchieven. De algemeen
Volgens het Wetboek van de plaatselijke
democratie en de decentralisatie in
Wallonië (art. L1123-28) is bij de lokale
overheid het gemeentebestuur verant
woordelijk voor de archieven. In Brussel
geldt de nieuwe Gemeentewet (art.
132, Wet van 27 mei 1989). Voor de
Openbare Centra voor Maatschappelijk
Welzijn (OCMW) geldt de Organieke wet
van 8 juli 1976, die de secretaris van het
Centrum verantwoordelijk stelt voor het
archiefbeheer.
De archiefdiensten van de
overheid
Thierry Delplancq
Vertaling Ineke van den Broek I
Allereerst zijn er drie gewesten:
Wallonië, Vlaanderen en Brussel.
Daarnaast zijn er drie gemeenschappen:
de Franse (die tegenwoordig de Waals
Brusselse Federatie wordt genoemd) de
Vlaamse en de Duitstalige. Op decentraal
niveau onderscheidt men de provincies
en de gemeenten. De institutionele
ontwikkelingen in België sinds 1970
hebben niet onmiddellijk gevolgen
gehad voor het archiefwezen. Daar is
ondertussen echter verandering in
gekomen.
rijksarchivaris en zijn vertegenwoordigers
zijn gemachtigd om toezicht te houden
op de documenten van die instanties. In
de Koninklijke Besluiten van 18 augustus
2010 is de regelgeving over het behoud,
het toezicht op en de overbrenging van
de archieven van de overheid en van de
rechterlijke macht verder uitgewerkt.
Het decreet van 6 december 2001 van
het Waalse Gewest, markeerde het
begin van de ontwikkeling van de eigen
verantwoordelijkheid op federaal niveau.
Hierin wordt het beheer, de bewaring en
de selectie van de archieven van de
Waalse gewestelijke instellingen en de
openbare nutsinstellingen geregeld. De
archieven van de ministeriële kabinetten
vallen daar ook onder. Het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest volgde op 19 maart
2009 met een grotendeels vergelijkbaar
decreet, aangevuld met enkele alinea's
over het materieel beheer van de
archiefbescheiden. Het toezicht van de
algemeen rijksarchivaris en zijn vertegen
woordigers is alleen van toepassing op
documenten die zijn opgemaakt of
ontvangen door de rechtsvoorgangers
van het Waalse of het Hoofdstedelijke
Gewest. Het Vlaams Archiefdecreet is
gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad
van 5 augustus 2010. Hiertegen loopt
nog een beroep bij het Grondwettelijk
Hof. De archiefwetgeving is nog niet
compleet, er ontbreken nog twee
stukken van deze puzzel. De Duitstalige
Gemeenschap is op dit moment bezig
met dit onderwerp en ook de Waals
Brusselse Federatie werkt nog aan de
regelgeving.
Het Algemeen Rijksarchief en de
nummer 3 2012 15
