Erfgoed
Het vernieuwen van erfgoedinstellingen
door de inzet van jongeren
Waarom zou je als instelling jongeren over de vloer willen hebben? Wat wil je daar nu mee bereiken?
In opdracht van Erfgoed Nederland en met subsidie van Stichting Doen zijn vijf musea en één archief
bezig met een experiment: in het project Jong Erfgoed worden jongeren ingezet om de eigen
organisatie te vernieuwen. De jongeren worden via de maatschappelijke stage aangetrokken.
Deze andere ogen kun je gebruiken om
eigen, vastgegroeide patronen te door
breken. Bovendien hebben jongeren kennis
van onderwerpen waar een museum of
archief niets van weet. Maak gebruik van
hun krachten.
Nieuwe verbanden
De vele nieuwe (online) media stellen
erfgoedinstellingen in staat om op andere
wijze met hun publiek om te gaan en
nieuwe verbanden te leggen. Deze keur
aan mogelijkheden kan intimiderend zijn
als je niet goed begrijpt wanneer welk
medium in te zetten. Hoe zinnig is het
aanmaken van een fanpagina op Facebook?
Waar gebruik je Twitter voor? Jongeren
weten haarfijn welke keuzes handig zijn
en welke media hot of inmiddels hopeloos
achterhaald zijn. In het Stadsarchief
Amsterdam bijvoorbeeld, worden voor
een online Europees fotoalbum
(www.fotorally.eu) door jongeren foto's uit
het privébezit van ouderen ingescand en
voorzien van bijbehorende verhalen. Het
gebruik van nieuwe media is immers voor
veel ouderen te ingewikkeld.
Erfgoed als ontmoeting
faciliteren? Jongeren kunnen dienen als rol
model en kunnen helpen met het bereiken
van andere groepen in de samenleving.
Het Westfries Museum in Hoorn bijvoor
beeld, betrekt jongeren bij het bereiken
van ouderen die door lichamelijke klachten
het museum niet kunnen bezoeken.
De jongeren gaan met een zelf samen
gestelde koffer met collectie naar hen toe
en vertellen over de inhoud. Het museum
realiseert met dit experiment een duur
zame driehoeksrelatie. Dit geldt ook in het
voorbeeld van het Stadsarchief Amsterdam:
"Wij geloven erin dat we met deze stage
invulling de jongeren ook daadwerkelijk
kunnen raken."
Democratisering
Inbedding
Karien van Schaik I
Jongeren aan de slag bij het Amsterdam
Museum (coll. Amsterdam Museum).
Vernieuwing binnen erfgoedinstellingen
gaat niet over één nacht ijs. Dat hoeft ook
niet. Jongeren kijken met andere ogen.
Als erfgoedinstelling ben je tegenwoordig
bezig met je maatschappelijke rol. Waar
kun je van toegevoegde waarde zijn in je
eigen gemeenschap? Welke vragen komen
er vanuit de samenleving en hoe kun je dit
Wellicht voornamelijk door veranderingen
in het onderwijs is de leerling van nu beter
toegerust op het leggen van verbanden
tussen onderwerpen en voorwerpen, dan
de klassiek geschoolde leerling van
vroeger. Er komen steeds meer software
matige oplossingen buiten de reguliere
collectieregistratiesystemen om, die het
mogelijk maken informatielagen toe te
voegen en daarmee andere betekenissen
toe te kennen. In het Amsterdam Museum
worden leerlingen ingezet om de online
collectie van het museum te taggen, een
klus die tot voor kort was voorbehouden
aan museummedewerkers. Niet alleen
komen de medewerkers op een positieve
manier in aanraking met de jongeren,
de online collectie wordt ook beter door
zoekbaar en het museum komt erachter
wat de leerlingen aanspreekt aan de
Amsterdamse collectie.
Foam (Fotografiemuseum Amsterdam)
omschrijft het als de "democratisering van
het museum". Jongeren krijgen via Foam
de mogelijkheid hun mening te laten horen
over het museum en over het voor hen
ontwikkeld lesmateriaal. Zo hebben ze
direct invloed op de toekomst.
De ervaringen bij de zes erfgoed
organisaties met het inzetten van jongeren
zijn zeer positief. Voor jongeren is de diepte
ingaan vaak een nieuwe ervaring en dat
wordt gewaardeerd. Iedereen leert van
elkaar. Juist het beklijven in de organisatie
is nog een punt van aandacht. Hoe kun
je zorgen dat de behaalde resultaten een
blijvende impact hebben op de gang van
zaken in de organisatie? Binnen de
publieksafdelingen van de erfgoed
instellingen is vaak wel duidelijk wat de
meerwaarde van dit soort experimenten is.
Het op de agenda van de directie krijgen,
is de volgende stap. Een verdienmodel kan
hierbij van pas komen. Het koppelen van
inhoudelijke resultaten aan kwantitatief
meetbare resultaten (in aantallen en in
geld) zorgt voor heldere argumenten voor
inbedding. Het experiment bij de zes
instellingen loopt nog tot en met
september 2012.
Karien van Schaik Erfgoed Nederland.
18
2012 nummer 1
