'Van wie bende gij d'r ene'
Een succesvol educatieproject rond 200 jaar Burgerlijke Stand
Op verschillende plaatsen in ons land is het feit herdacht dat de
Burgerlijke Stand in Nederland in 2011 twee eeuwen bestaat. Het
Stadsarchief 's-Hertogenbosch heeft onder meer naar aanleiding
van dit feit een educatief programma gemaakt, dat erg succesvol
is verlopen. In deze korte bijdrage een terugblik op 'Van wie bende
gij d'r ene'.
Samenwerking
Programma
Terugblik
Jac. Biemans I
Het programma 'Van wie bende gij d'r
ene' is door het Stadsarchief in 2010
2011 opgezet in samenwerking met de
Bibliotheek Den Bosch. De samenwerking
met de bieb werd gezocht vanwege de
geplande gezamenlijke huisvesting op
het terrein van het voormalig Groot
Ziekengasthuis in de Bossche binnenstad.
Inhoudelijk sloot 'Van wie bende gij d'r
ene' aan bij het Bossche thema van de
Week van de Geschiedenis 2010, die toen
onder het motto 'Dat gaat naar Den
Bosch toe' van start ging, en daarnaast
bij het reeds genoemde Burgerlijke
Stand-jubileum. Vooraf werden enige
doelen geformuleerd voor het educatieve
programma:
1. Op een laagdrempelige manier zoveel
mogelijk inwoners van 's-Hertogenbosch
actief laten deelnemen aan een per
soonlijke zoektocht naar hun voorouders;
2. Verzamelen van persoonlijke verhalen
in tekst en beeld;
3. Profilering van de samenwerking
Stadsarchief/Bibliotheek;
4. Profilering van deskundigheid/
mogelijkheden/collectie van beide
instellingen.
Een team met twee vertegenwoordigers
van elke instelling werkte, waar nodig
gesteund door specialisten van beide
organisaties, het programma verder
inhoudelijk en praktisch uit.
Het programma speelde zich af in de
periode oktober 2010-mei 2011 en
bestond uit drie onderdelen. Een eerste
blok werd gevormd door workshops
stamboomonderzoek en het schrijven van
familieverhalen. Tweede onderdeel was
een plenaire lezing over de betekenis van
persoonlijke verhalen voor de 'algemene
geschiedenis'. Het project werd ten slotte
afgesloten met een wedstrijd familie
verhalen schrijven en een gevarieerde
avond met voordracht, toneel en film
waarop natuurlijk ook het winnende
familieverhaal bekend werd gemaakt.
Reeds vanaf het begin bleek de grote
belangstelling voor het project. Waren de
verwachtingen gericht op niet meer dan
enige tientallen participanten, tijdens de
twee workshops 'Stamboomonderzoek en
internet' (één op een middag en één in de
avond) puilde de studiezaal van het
Stadsarchief met telkens meer dan 60
deelnemers werkelijk uit. Na een korte
inleiding over verleden en heden van de
Burgerlijke Stand in Nederland kregen de
vele geïnteresseerden praktische tips hoe
stamboomonderzoek via het internet aan
te pakken. Een korte schriftelijke evaluatie
leverde niet alleen positieve reacties, maar
ook (desgewenst) e-mailadressen van de
cursisten op. Met hun toestemming sturen
we deze speciale doelgroep sinds
dien met enige regelmaat nieuwsberichten
over activiteiten van het Stadsarchief toe.
Na de inleidende genealogische workshop
konden de deelnemers die dat wensten
zich verder bekwamen in een andere, maar
gerelateerde tak van sport: het schrijven
van familieverhalen onder leiding van een
ervaren schrijfster. Het tweede onderdeel
speelde zich af in januari 2011. Het bestond
uit een plenaire lezing door prof. dr.
Arnoud-Jan Bijsterveld over het belang van
familie-verhalen van gewone mensen voor
de officiële geschiedschrijving. Ruim 120
deelnemers aan de cursus luisterden naar
zijn boeiende voordracht die na een goede
theoretische achtergrondschets een hele
praktische en persoonlijke vorm kreeg via
de foto's en brieven van de grootouders
van de spreker. De maanden daarna was
het werken geblazen voor enige tientallen
cursisten. Zij zonden hun persoonlijke
herinneringen aan 's-Hertogenbosch en
hun familie in voor de wedstrijd 'familie
verhalen'. Op 16 mei werden de drie
prijswinnaars bekend gemaakt tijdens de
slotavond van het project. Het programma
omvatte verder een gesproken column
door de Bossche stadschroniqueur
(aangesteld door Stadsarchief en
Bibliotheek), een film over de gevolgen
van een oorlogsdrama binnen een familie
en een theater-voorstelling die aansloot bij
het thema. De gevarieerde avond vormde
een waardige afsluiting van dit project.
Het project 'Van wie bende gij d'r ene'
is een zelfbedacht en relatief eenvoudig
concept dat als een succesvolle activiteit
beschouwd kan worden. De beide orga
nisaties hebben hierbij hun expertise
kunnen tonen. Tientallen cursisten
werkten, zij het in principe nog in een
basale vorm, aan de stamboom en
(persoonlijke) verhalen van hun familie,
die op de website van de Bibliotheek een
plaats kregen. Het aantal deelnemers
was, met name bij de workshops en de
verhalenwedstrijd, boven verwachting.
Daarbij speelde een rol dat de (lokale)
pers veelvuldig aandacht schonk aan het
project. De organisatoren kregen zeer
veel positieve reacties uit het publiek.
Een tweetal onderdelen kwam helaas
minder goed uit de verf: het volgen van
een drietal bekende Bossche families via
de sociale media en een kortingsactie
voor een (niet tot het project behorende,
maar gerelateerde) lezing van schrijfster
Judith Koelemeijer. Het lijkt erop dat de
deelnemers meer lokaal gericht waren
en speciaal op het basisprogramma voor
stamboom en familieverhalen
afkwamen. Al met al is het project als
concept voor herhaling vatbaar.
Jac. Biemans historicus, medewerker
Educatie en PR bij het Stadsarchief
's-Hertogenbosch en redacteur van het
Archievenblad.
38 2011 nummer 10
