Archiefrat of boekenwurm?
Geschiedenisstudie en
archiefonderzoek
Vooroordelen en aannames: de wereld is er vol van. Zo ook de
archiefwereld. Leiden ze normaliter tot onbegrip en frustratie,
ditmaal hebben we ze weten om te zetten tot iets moois:
dit artikel. Onze vooronderstelling werd gevormd door een
onaangenaam gevoel. Het gevoel dat archieven als primaire bron
niet langer de 'heilige grondstof' vormden voor gedegen historisch
onderzoek. Dat je zowaar zou kunnen afstuderen als historicus
zonder ooit in een archief te zijn geweest! Dat onaangename
gevoel is onderdeel van een diepere emotie: hoe worden archieven
benut en door wie? We moesten dus op stap. De eerste stop: het
universitaire geschiedenisonderwijs. Want dit zou toch wel de
frontlijn van het archiefgebruik in het onderwijs moeten zijn.
Archiefonderzoek in het
curriculum
gebaseerd op gedrukte bronnen. Het
tweede gaat over de grote havenstaking
in Rotterdam in 1889 en is gebaseerd op
kranten, archief van de Rotterdamse
politie en gerechtelijke archieven van
het NA. Het laatste gaat over de jaren
zestig en is gebaseerd op een
verscheidenheid aan kranten,
pamfletten, partijprogramma's."
In Groningen volgen studenten in het
tweede jaar van de bachelor allen een
bronnencollege waarin kennismakings
opdrachten uit het archief zijn opge
nomen. Joop Koopmans (Universiteit
Groningen) voegt daaraan toe:
"Bovendien wordt momenteel ook in
Maurice Lipsch Fotografie.
Bij alle universiteiten komen archieven
de eerste jaren (bachelorfase) aan bod.
Wel zie je dat het gebruik en de inzet
van het archief als bron verschilt. Daarbij
speelt de vraag hoe zinvol het is om
studenten al zelfstandig los te laten op
het archief, maar ook de verbondenheid
met de rest van het curriculum. Volgens
Joost Rosendaal (Radboud Universiteit
Nijmegen) is het beleid bij de vakgroep
dat het voor het bachelorwerkstuk niet
vereist is om primaire bronnen te
gebruiken, maar als dit wel gebeurt
geldt dat als een pluspunt.
Hetzelfde is te zien aan de Erasmus-
universiteit waar archieven en andere
primaire bronnen ook in de bachelor aan
bod komen. Ferry de Goey plant in het
eerste blok van het eerste studiejaar
een bezoek aan het Gemeentearchief
Rotterdam en/of Nationaal Archief. Dick
van Lente laat studenten het handboek
Vrijheid en Rede bestuderen en drie
werkstukken schrijven mede op basis
van primaire bronnen: "Al die bronnen
zijn gescand uit bibliotheken en
archieven. Ze zijn beschikbaar gemaakt
per Blackboard en alleen toegankelijk
binnen de faculteit. Het eerste werkstuk
(over verlichting en romantiek) is
10 2011 nummer 10
