r
De kern van de Wbp
is het verwerken van
persoonsgegevens.
Uitwerking
Te beschermen?
Openbaarheid en openbaarheid
verzamelen, te analyseren en te
verspreiden. Deze ontwikkeling maakte
het onontkoombaar om de bescherming
van privacy internationaal aan de orde
te stellen en in nieuwe wetgeving vast
te leggen.
De directe aanleiding is dus deze:
economische en technologische ont
wikkelingen hebben de druk opgevoerd
om - in de aangesloten landen -
nationale wetgeving op het terrein van
privacy na te streven. Het is nuttig om
dit in gedachten te houden. De gevolgen
van de wetgeving voor het schrijven van
de geschiedenis of voor de integriteit
van archieven waren niet in zicht bij
de opstellers.
De Wbp beoogt de bescherming van het
recht op eerbiediging van de per
soonlijke levenssfeer in relatie tot de
verwerking van persoonsgegevens te
waarborgen. Om de hongerige overheid
en de vele andere instanties die ge
gevens over mensen verzamelen en
beheren, in te dammen en te contro
leren: daarvoor is de Wbp in het leven
geroepen.
De Wbp geeft een nadere invulling aan
de voorwaarden waaronder verwer
kingen rechtmatig zijn. Dat wil zeggen:
de wet stelt regels rondom de vast
legging en verstrekking van persoons
gegevens, inzake de aanspraken van
personen op kennisneming van over hen
vastgelegde gegevens en het gebruik
Niet alle persoonsinformatie is te
beschermen informatie. Openbare
registers zijn ingesteld met het
uitdrukkelijke doel om als
informatiebron te fungeren.
Openbare registers: akten burgerlijke
stand, huwelijksgoederenregister,
voogdij- en curateleregister, en het
handelsregister van de Kamer van
Koophandel.
ervan. De Wbp beoogt tevens een
evenwicht tussen privacybescherming
en andere grondrechten, in het bijzonder
de vrijheid van meningsuiting, te
realiseren.
De kern van de Wbp is het verwerken
van persoonsgegevens. De werkings
sfeer beperkt zich tot geautomatiseerde
verwerkingen. Niet-geautomatiseerde
verwerkingen vallen onder de Wbp voor
zover deze betrekking hebben op
verzamelingen van persoonsgegevens.
De Wbp spreekt in dit verband van een
gestructureerd geheel van persoons
gegevens, bestanden genoemd, en
bedoelt daarmee: verzamelingen van
persoonsgegevens die volgens specifieke
criteria zijn gestructureerd teneinde
gemakkelijke toegang tot de gegevens
mogelijk te maken.6 Het bestandsbegrip
in de Wbp heeft dus betrekking op
verschillende personen en omvat niet,
zoals de definitie in de Europese richtlijn,
ook een gegevensverzameling met
gegevens over één enkele persoon.7
Verwerken houdt in het verzamelen,
vastleggen, ordenen, bewaren, bij
werken, wijzigen, opvragen, raadplegen,
gebruiken, verstrekken door middel van
doorzending, verspreiding of enige
andere vorm van terbeschikkingstelling,
samenbrengen, met elkaar in verband
brengen, maar ook het afschermen,
verwijderen, uitwissen of vernietigen
van gegevens.
Onderscheiden worden gewone (directe
of indirecte) persoonsgegevens en
bijzondere persoonsgegevens. Een direct
of indirect persoonsgegeven is elk
gegeven betreffende een geïdenti
ficeerde of identificeerbaar natuurlijk
persoon. Naam- en adresgegevens
bijvoorbeeld, maar evenzo
e-mailadressen en IP-adressen. Foto's,
video- en geluidsopnamen van
herkenbare natuurlijke personen zijn
eveneens persoonsgegevens.8 Ook
indien de identiteit van de betrokken
persoon niet direct wordt genoemd
maar via een omweg kan worden
herleid, is er sprake van een
persoonsgegeven. Herkenbaar of te
herleiden tot een natuurlijk persoon
verwijst naar het volgende:
1. De persoon is de maker, opsteller van
de informatie (auteur): de persoon
heeft de informatie zelf opgesteld of
geleverd, zoals bij een telefoon
gesprek, dagboek, brieven, e-mail et
cetera.
2. De persoon is gevat in een
beschrijving: de informatie over een
persoon in bijvoorbeeld medische
termen, in biografische zin (geboorte
datum, huwelijkse staat e.d.),
strafrechtelijk, gevolgde opleidingen
en lidmaatschap van politieke of
religieuze organisaties. Het kan hier
gaan om informatie waarvan de
persoon in kwestie min of meer
onwetend is, bijvoorbeeld wanneer
verzameld door beveiligingscamera's,
maar ook alle andere activiteiten die
digitale vingerafdrukken nalaten in
cyberspace.
3. De persoon is gerelateerd aan
functionele informatie: alle unieke en
vertrouwelijke informatie over een
persoon die het mogelijk maakt deel
te nemen aan het maatschappelijk
verkeer, zoals het burgerservice
nummer, rijbewijs, paspoort,
banknummer, creditcard et cetera
- kortom, over alles waarvan de
persoon in kwestie niet zelf de maker
(auteur) is.
Bijzondere persoonsgegevens zijn
gegevens omtrent iemands godsdienst
of levensovertuiging, ras, politieke
gezindheid, gezondheid, seksuele leven
en het lidmaatschap van een
vakvereniging. Bijzondere gegevens
mogen in beginsel niet worden
verwerkt, tenzij aan een van de
uitzonderingen uit de wet is voldaan.
De lange opsomming in de Wbp om het
begrip 'verwerken' toe te lichten, zette
in 2000 elke archivaris aan het denken.
Ga maar na: bewaren is een vorm van
verwerken, beheren is dat ook.9 Het
Vrijstellingsbesluit Wbp, dat in mei 2001
werd gepubliceerd, bracht weer wat
lucht.10 Art 29 van de Wbp maakt
vrijstelling mogelijk van verwerking van
gegevens waarbij de inbreuk op de
fundamentele rechten en vrijheden van
de betrokkene onwaarschijnlijk is.
In hetzelfde nummer van het Archieven
blad waarin het tweede deel van 'Elke
handeling telt' verscheen, bevatte de
rubriek Juridische Zaken. Daarin een
bijdrage van de hand van (archivaris en
jurist) Charles Noordam, getiteld 'Het
archief van de toekomst in juridisch
perspectief'. Noordam wees de lezer op
de juridische ontwikkelingen op het
kruispunt van enerzijds informatie
technologie, en anderzijds de juridische
nummer 8 2011 15
