spinnenwebben, niet op volgorde, soms
zonder identificatie, zonder verpakking
of met in het papier snijdende touwtjes
werden aangetroffen (zie foto). Het
Nationaal Archief, TNA en de Nederlandse
ambassade in India besloten ter plekke
tot de Operatie Clean Sweep.
Het Dutch Records Project TNA
Natuurlijk wordt de naam Operatie Clean
Sweep alleen gebruikt in de wandel
gangen. Officieel wordt gesproken van
het Dutch Records Project TNA. Doel van
dit project was het veiligstellen van de
inhoud van de unieke VOC-stukken, circa
1020 van de 1780 banden en pakken,
door middel van digitalisering. Daarnaast
werden fysieke staat en toegankelijkheid
van het hele VOC-archief verbeterd door
middel van reiniging en verpakking.
Hoewel het merendeel van de stukken
gerestaureerd zou moeten worden,
ontbraken daartoe de middelen, zodat
restauratie zich noodgedwongen beperkte
tot die unieke documenten die te
kwetsbaar waren om direct gescand
te worden.
Alle werkzaamheden werden uitgevoerd
in de TNA om de eenvoudige reden dat
de archiefstukken het gebouw niet mogen
verlaten. Vanuit het Nationaal Archief
werkten twee medewerkers gedurende
een maand zij aan zij met vijf collega's van
de TNA. Twee van deze collega's spraken
goed Engels, met de overige drie kon
alleen via een tolk of met handen en
voeten gecommuniceerd worden. Toch
ontstond binnen de kortste keren een
Een schat aan informatie
Wat kan de onderzoeker verwachten?
In zijn artikel 'Hundreds of Rosetta Stones
and Other Patient Papers. The Dutch
die het gebouw van de TNA, een mooi
voorbeeld van Britse koloniale architec
tuur, nog steeds draagt. In depot 7 (zie
foto) wordt 64 meter - oftewel 1780
VOC-banden en pakken uit de periode
circa 1664 tot 1825 - bewaard. Deze
stukken vormen de overblijfselen van de
archieven van de vier VOC-kantoren in
India: Malabar, Coromandel, Surat en
Bengalen. Daarnaast omvat de collectie
tientallen documenten uit de periode na
de Britse overname van de VOC-posten;
deze Nederlandstalige stukken betreffen
Nederlanders die onder Brits bestuur in
India bleven. Een groot deel van de
archieven van de vier kantoren betreft
lokale gebeurtenissen die niet belangrijk
genoeg werden gevonden om daarvan
afschriften naar de directie in Nederland te
zenden; deze stukken zijn dus uniek.
Bovendien bevat het materiaal bepaalde
typen documenten die in andere VOC-
archieven ontbreken, zoals persoonlijke
aantekenboekjes en stemlijsten van de
lokale weeskamer. Interessant is ook het
inzicht dat door middel van deze archieven
wordt geboden in archiefvorming en
-beheer van genoemde VOC-kantoren.
Dat de VOC-archieven in Chennai er slecht
aan toe waren, was bekend. Pogingen van
het Nationaal Archief om hierin verandering
te brengen door middel van trainingen op
het gebied van conservering en verpakking,
strandden zodra de medewerkers van
Ingang depot 7.
VOC-stukken in alarmerende staat.
de TNA de werkzaamheden zelfstandig
moesten voortzetten. Het verbaasde dus
niet toen in januari 2011 leafcasting
machines, droogrekken, restauratie- en
verpakkingsmaterialen - jaren geleden
door het Nationaal Archief verscheept naar
Chennai - onder dikke lagen stof werden
aangetroffen. Ronduit alarmerend was
echter de fysieke staat van de VOC-
stukken, die deels vergaan, onder
hecht team dat met veel plezier en
wederzijds respect samenwerkte. De strikt
hiërarchische Indiase omgangsvormen
werden binnen het team al snel ver
vangen door het Nederlandse gelijkheids
beginsel, terwijl de Nederlanders leerden
mee te buigen met de Indiase bureau
cratie. Naast tegenvallers, zoals banden
die spoorloos verdwenen leken te zijn en
stukken die door het lekkende dak volledig
beschimmeld waren, telden we onze
zegeningen. Zoals de leergierigheid en
zorgvuldigheid van de onervaren project
assistenten en de niet aflatende loyaliteit
en inzet van de twee senior medewerkers,
mevrouw Kalavathy en de heer Rajappa,
waardoor de doelen van het project
binnen de beschikbare tijd bereikt konden
worden.
De foto's tonen hoe de archieven er
aanvankelijk uitzagen en wat het resultaat
was na een maand lang keihard werken.
Voor de volgende fase van het project, de
digitalisering, werd een lokaal scanbedrijf
ingehuurd. Dit werd gefinan-cierd door de
Nederlandse ambassade in India. Het
scanbedrijf digitaliseerde de unieke
VOC-stukken in het gebouw van
de TNA, terwijl TNA-medewerkers de voor
restauratie geselecteerde banden onder
handen namen. Uiteraard werd er niet
alleen gescand om de inhoud van de
unieke stukken veilig te stellen. Het
GCE-beleid van het Nationaal Archief richt
zich immers, naast kennisoverdracht en
capaciteitsopbouw, op het stimuleren van
het tweede gebruik van archieven.
Digitalisering maakt het mogelijk om deze
nog zeer onbekende collectie via internet
beschikbaar te stellen.
Amsterdamse dozen in goede handen.
nummer 7 201 1 33
