VJ
Archieven in het veld
het gevoel van een déja vu. In 1998
bracht de KVAN een rapport uit, in
opdracht van datzelfde ministerie van
OCW, om te komen tot meer bundeling
en samenwerking in het ook toen al
geconstateerde versnipperde archief
veld. Dat rapport lag aan de basis van
de oprichting van DIVA. Meer dan 120
instellingen sloten zich aan en brachten
gezamenlijk per jaar ruim 300.000 euro
op aan contributies en andere bijdragen
aan activiteiten en projecten. Datzelfde
ministerie besloot in 2006 een einde te
maken aan de financiële steun voor die
vorm van samenhang en samenwerking.
En nu, nog weer eens 5 jaar later, komt het
departement erachter dat 'binnen het
bestel(een krachtige ondersteunings
structuur nodig (is) die de gehele sector
kan bedienen'. Het moet toch niet veel
gekker worden."
"Inmiddels is die 300.000 euro per jaar
vanuit het veld allang in rook opgegaan
en hebben BRAIN en de KVAN
nauwelijks middelen om hun werk goed
te kunnen doen. Dankzij de inzet van
enthousiaste mensen, soms gesteund
door hun eigen dienst, komt toch het
een en ander tot stand. Maar het
Nationaal Archief is bij de invulling van
zijn centrale rol in de sector mede
afhankelijk van de kracht van die sector
zelf. Zonder een gezonde financiële basis
blijft die zo gewenste sterke
ondersteuningsstructuur een illusie en
daarvan kan het NA flink last krijgen.
Een splitsing in de sector dreigt, of beter
nog: is zich al aan het voltrekken.
De grotere instellingen die door hun
kennis en financiële middelen deel
kunnen nemen aan de Innovatieagenda
"Zonder een gezonde
financiële basis blijft
die zo gewenste sterke
ondersteuningsstructuur
een illusie."
en de kleinere instellingen (en dat zijn
in aantal de meeste) die dat niet
kunnen. Dat zal van invloed zijn op alle
drie de thema's die centraal staan in
de Archiefvisie: digitale duurzaamheid,
openbaarheid en de archiefcollectie NL.
In de Archiefvisie veronderstellen de
bewindspersonen dat dit een verant
woordelijkheid van het veld zelf is. Dat
is ook zo maar wanneer in de uitwerking
van de genoemde plannen dit een
levensgroot afbreukrisico is, dan is
alleen constateren niet voldoende. Het
is een van de onderdelen die zoals dat
heet 'voorwaardenscheppend' zijn.
Zonder een krachtige ondersteunings
structuur die kan rekenen op de steun
van staatssecretaris en minister, loopt
de Innovatieagenda grote risico's. Met
een klein beetje extra geld kan een
hoop frustratie straks worden
voorkomen. Regeren is vooruitzien."
andere overheden. Het is geweldig dat
we in deze tijden van kaalslag over
extra middelen kunnen beschikken. Voor
BRAIN is het nu zaak dat deze middelen
zo worden ingezet dat er branchebreed
daadwerkelijk vernieuwing en
versterking plaatsvindt en dat het
publiek daarvan merkbaar profiteert."
"BRAIN heeft de laatste jaren in en met
de Archiefcoalitie Digitale Duurzaamheid
geijverd voor gemeenschappelijke
e-depotvoorzieningen. Dat idee
weerklinkt in de Archiefvisie en ook dat
is winst. Waarom de staatssecretaris de
noodzaak om aan te sluiten op
dergelijke voorzieningen wil koppelen
aan de aard van het werk van het
overheidsorgaan in kwestie, is ons niet
duidelijk. Ook uitvoeringsinformatie
moet goed worden bewaard en al hoeft
dat soms maar 5 of 10 jaar, dat is toch
nog een hele opgave èn een hele
uitgave. Het lijkt ons daarom niet
raadzaam om uitvoeringsorganen
"BRAIN zal de
staatssecretaris zeker
aanspreken op deze
verantwoordelijkheid."
2. "Gemengde gevoelens"
"Blij met de kansen en het geld,
verbaasd over tegenstrijdigheden in het
beleid en teleurgesteld over het
ontbreken van echte veranderingen. Dat
is in Twitter-stijl de reactie van BRAIN op
de Archiefvisie van OCW. Gelukkig geeft
het Archievenblad ruimte om daar meer
woorden aan wijden."
"Het lijkt ons daarom
niet raadzaam om
uitvoeringsorganen
zonder meer zelf voor hun
digitale informatie te laten
zorgen."
"Goed nieuws is natuurlijk dat er een
innovatiebudget komt van 9 miljoen, dat
hopelijk nog wordt aangevuld door de
zonder meer zelf voor hun digitale
informatie te laten zorgen. Ook had
BRAIN graag wat richtinggevende
uitspraken in de visie willen zien over
de noodzaak om ook de lagere
overheden binnen afzienbare tijd op
adequate e-depotvoorzieningen te doen
aansluiten."
"De Archiefvisie verscheen kort na
de brief in juni, waarin Zijlstra een
streep zette door de subsidie van twee
instellingen met belangrijke particuliere
collecties: het Nederlands Muziek
Instituut en het Theaterinstituut
Nederland. In de Archiefvisie reikt
de staatssecretaris zichzelf de
argumenten aan om deze collecties
alsnog te ondersteunen: het Rijk voelt
immers, zo schrijft hij, een verant
woordelijkheid 'waar particuliere
archieven of archiefcollecties van
evidente nationale betekenis in het
geding zijn die om welke reden dan ook
verloren dreigen te gaan'. BRAIN zal de
staatssecretaris zeker aanspreken op
deze verantwoordelijkheid."
Maurice Lipsch Fotografie.
BRAIN, Jantje Steenhuis
(voorzitter) en Margreet
Windhorst
16 2011 nummer 7
