De ouderen hebben
het verleden
Ik stoor me regelmatig aan de
platitude: de jeugd heeft de toekomst!
Dat gezegde misbruiken archieven al
jaren om veel tijd en geld te besteden
aan het 'binnenhalen' van deze
doelgroep. Iedereen die wat
ontwikkelingspsychologie heeft gehad,
weet dat kinderen en jongeren over
het algemeen niet zoveel op hebben
met het verleden. Zij zijn gericht op
het heden en een enkeling op de
toekomst, op wat er komen gaat.
Gretig naar voren kijkend en grijpend
naar wat voor ze ligt. Er is nog zoveel
voor hen te ontdekken. Logisch toch?!
Bovendien wil iedereen met de jeugd
aan de slag. De aankomende generatie
wordt voortdurend doodgeknuffeld
door commercieel en non-profit
Nederland. De concurrentie is
moordend, ze krijgen volop aandacht
van iedereen. Van hun ouders,
de school, de vervolgopleidingen,
de commercie en dan komen wij ook
nog eens meeschreeuwen in dat koor.
Met de beperkte middelen die we voor
promotie hebben valt onze stem
daarin weg. En terecht eigenlijk.
Jongeren zijn een doelgroep die
langzaam maar zeker slinkt en voor
archieven eigenlijk maar één
interessante eigenschap heeft:
ze worden ouder. En met die groeiende
leeftijd komen ze binnen het bereik
van archieven, want ons product is
informatie uit het verleden. De tijd
die achter je ligt.
De oudere jongeren kijken geleidelijk
aan steeds vaker over hun schouder.
Ze gaan op zoek naar hun roots, hun
oude buurt, hun vrienden van toen,
ze bezoeken reünies, bladeren weer
eens door wat oude foto's. Als je ouder
wordt dan kijk je vaker terug op het
Luud de Brouwer Column
Ik snap die obsessie van archieven wel,
het lokken van een jonger publiek.
Daar krijg je namelijk geld voor.
Subsidiepotten te over als je aandacht
besteedt aan educatie. Voor de
basisschool of het voortgezet onderwijs
wordt van alles ontwikkeld, van een
eenvoudige speurtocht onder
de kopieermachine tot een
mediaspektakel in een archiefgebouw.
Het obligate uitstapje met school naar
het archief is natuurlijk best leuk, maar
maakt weinig blijvende indruk. Maak
je de presentatie aantrekkelijk door
er veel geld tegenaan te gooien
waardoor het archiefonderzoek een
game lijkt, dan heb je vast de
aandacht te pakken. Hopelijk gaan
deze geïnspireerde jongeren
vervolgens niet naar een studiezaal
van een archief, want dan komen
ze van een koude kermis thuis. Daar
is namelijk niet veel te beleven.
Je moet het zelf doen zonder animaties
die je helpen. In plaats daarvan moet je
naar een medewerker achter een balie
om een vraag te stellen en vervolgens
ga je zelf op zoek naar het antwoord.
Niet door interactief door gangen te
lopen of van tak naar tak te springen,
leven, op je eigen leven. Pas als je zelf
verleden hebt, krijg je er interesse
voor. De wijsheid (en de grijsheid)
komt met de jaren.
maar gewoon door papieren stukken
aan te vragen, die te lezen en daar
dan uit te halen wat je nodig hebt.
No cheats available. Tja, dan kom je
behoorlijk teleurgesteld naar buiten.
Waarom moeilijk doen als het makkelijk
kan? Er is een grote groep ouderen
voorhanden, een groep die graag wil en
de tijd heeft. Bovendien, en dat is
helemaal mooi: ouderen kénnen het
verleden! Ze kunnen ons helpen om
informatie beter te maken, vollediger,
aan te vullen met andere perspectieven.
De alsmaar uitdijende groep van grijze
genieters is een doelgroep met
potentie. Een aanzienlijk deel van deze
pensionado's is goed ontwikkeld, heeft
zeeën van tijd, is niet helemaal onbe
middeld en wil zich vaak toch nog een
tijdje maatschappelijk nuttig maken.
Daar zit pas muziek in! Als archieven
moeten we daar veel meer energie in
steken.
Natuurlijk zijn er altijd zuurpruimen
die roepen dat we misbruik maken van
deze mensen, dat we op zoek zijn naar
onbetaalde arbeid, dat we ze uitbuiten
ten koste van mensen die op zoek zijn
naar betaald werk. Niets daarvan! We
geven die mensen een heel nuttige
tijdsbesteding die zich terugbetaalt
naar de hele samenleving. We moeten
ze koesteren.
Tekening: Peter Vlot.
nummer 6 2011 35
