integriteit van die digitale informatie
staat voorop en daarbij reken ik op
de archiefsector. Forse maatregelen zijn
nodig om ervoor te zorgen dat het
digitale archief in de toekomst kan
blijven dienen voor verantwoording en
als bron voor historisch onderzoek.
Maar ik stel ook vast dat de archiefsector
versnipperd is. Er zijn een paar grote
instellingen maar de meeste zijn klein.
De omstandigheden dwingen tot
samenwerken. De financiële impuls
die ik voor de sectorinnovatie ter
beschikking stel, is voor het nood
zakelijke maatwerk; een blauwdruk zou
te rigide zijn."
Waardering en selectie
Particuliere archieven
Halbe Zijlstra: "Over enkele jaren werkt de overheid bijna uitsluitend digitaal. Het is voor de
archiefsector een flinke klus om daarop in te spelen" (foto www.rijksoverheid.nl).
In de wijziging van de Archiefwet is
sprake van een belangrijke wijziging
in waardering en selectie. Er moet een
onafhankelijk toetser komen. Het advies
van de bijzondere commissie van RvC
vervalt.
Volgens de selectiebrief van december
2010 zal er een strategisch informatie-
overleg komen, bestaande uit de chief
information officer (CIO) van elk
departement en de algemene
rijksarchivaris. Daarnaast zal steeds een
derde, onafhankelijke partij worden
betrokken bij de totstandkoming van de
selectievoorstellen. Die onafhankelijke
gesprekspartner is een deskundige op
het gebied van c.q. een maatschappelijk
betrokkene bij het onderwerp. Het is nog
onduidelijk wat de zeggingskracht en rol
is van de onafhankelijke gesprekspartner.
Ook hier ligt de aandacht sterk bij de
centrale Rijksoverheid, niet bij zbo's, pbo's
en lagere overheden.
Wat zijn de rol(len) die ervoor zorgen
dat de kwaliteit van waardering en
selectie van archieven gegarandeerd
blijft? Zijlstra: "Eind vorig jaar heb ik de
contouren van de nieuwe selectieaanpak
bij de Rijksoverheid geschetst. Ik hoop
dat deze ook richtinggevend wordt voor
de aanpak bij andere overheden."
"Over de kwaliteit hoeft niemand zich
zorgen te maken. Bij de waardering en
selectie zijn deskundigen zoals historici,
sociale wetenschappers en overheids-
specialisten betrokken. Zij selecteren op
de waarde van het materiaal voor de
overheid zelf, de waarde voor het
reconstrueren van de hoofdlijnen van
het overheidshandelen en de waarde
voor het documenteren van interactie
met de samenleving."
"Bij het overleg schuift een onafhankelijke
externe deskundige aan om het belang
van recht- en bewijszoekende burgers te
garanderen. Als een selectielijst klaar is,
wordt die voor iedereen ter inzage
gelegd. Ten slotte kan elke burger tegen
de vaststelling van een selectielijst in
beroep gaan."
De Raad voor Cultuur riep meermalen op
tot een fonds voor bijzondere archieven
van nationaal belang. Daarnaast is er al
jaren de roep om de registratie van
particuliere archieven nieuw leven in
te blazen. De Archiefvisie is hier helder
over: "Het besteladvies van de Raad
voor Cultuur om een register van
behoudenswaardig particulier archief in
te richten wordt door de staatssecretaris
van OCW niet overgenomen. Deze taak
behoort niet tot de primaire verant
woordelijkheid van het Rijk, maar is
zaak van de sector zelf. Aan de
aanbeveling van de Raad tot instelling
van een separaat fonds voor particuliere
archieven die verloren dreigen te gaan,
kan vooralsnog geen prioriteit worden
gegeven gezien de beperkt beschikbare
middelen." En eerder: "Waar het gaat
om particuliere archieven van evidente
nationale betekenis ligt de primaire
verantwoordelijkheid bij de staats
secretaris van OCW om deze eventueel
in de Rijkscollectie op te nemen."
14 2011 nummer 6
