Nieuws
uit het
veld
Erfgoedhuis
Zuid-Holland:
plan van aanpak
semantisch web
Hoe cultureel is de
digitale generatie?
Speel mee met Monk,
zoeksysteem voor
handschriften
Digitale aanpak op
maat bij Het Utrechts
Archief
Thans wordt een gebruikersinterface
ontwikkeld om de software, Monk
genaamd, gemakkelijker bruikbaar te
maken. De software moet elk
handschrift aanleren. Dat moet door
mensen worden gedaan, door
archivarissen en ingewijde, toegewijde
vrijwilligers. Om Monk te demonstreren
en te testen is er een tijdelijke website
gelanceerd voor belangstellenden. Op
deze site kunnen geïnteresseerden losse
woorden transcriberen. Zodoende 'leert'
de software gaandeweg om
handschriften te herkennen. Deelnemers
kunnen smileys verdienen en de scores
worden bijgehouden. Momenteel bevat
de database van Monk scans van indices
van het Kabinet der Koningin,
scheepsjournalen van een der
Admiraliteitscolleges en een protocol
van de Schepenbank van Leuven.
In de Archiefbank vindt de bezoeker alle
online en nadere toegangen op de in
totaal 20 kilometer archief die Het
Utrechts Archief beheert. Met de service
scanning on demand kan iedere
Er wordt al jaren gesproken over de
mogelijkheden van het semantisch web.
Maar hoe werkt het precies en op welke
wijze kun je hier als erfgoedinstelling
op inspelen? Om antwoord op deze
vragen te krijgen heeft het Provinciaal
Historisch Centrum van het Erfgoedhuis
Zuid-Holland een concreet plan van
aanpak laten ontwikkelen. Hiermee
kunnen erfgoedinstellingen zelf aan de
slag.
Op het huidige web is het lastig om op
een duurzame wijze de relaties tussen
onderdelen van een collectie te definiëren.
Door databestanden als 'Linked Open
Data' te publiceren, worden de onderlinge
verbanden op een gestructureerde wijze
uitgedrukt en kunnen collecties ook door
computers worden 'begrepen'. Dit biedt
mogelijkheden voor bijzondere
toepassingen. Zo kunnen er verbanden
tussen afzonderlijke collecties worden
gelegd. Ook kan worden aangesloten bij
initiatieven die nu al gebruik maken van
semantische technologie, zoals de Europese
portal Europeana. Het is te downloaden
op de website van Erfgoedhuis Zuid-Holland,
www.erfgoedhuis-zh.nl.
Veel van de huidige jongeren zijn
opgegroeid te midden van de nieuwe
media. Inmiddels zijn ze ook vrijwel
allemaal online. In het rapport Hoe
cultureel is de digitale generatie?
van het Sociaal en Cultureel Planbureau
wordt besproken in welke mate tieners
via ICT cultureel actief zijn en of zij via
ICT cultureel betrokken kunnen worden.
Ook wordt bekeken in hoeverre de
online culturele activiteiten van tieners
samenhangen met de omvang van hun
internetgebruik, hun digitale vaardig
heden, de culturele activiteiten in hun
gezin en van hun vrienden, en de
culturele en digitale activiteiten op hun
school. Voor het onderzoek zijn in 2008
1612 scholieren in het middelbaar
onderwijs in de leeftijd van 12-18 jaar
ondervraagd. Culturele instellingen zien
in de online activiteiten van jongeren
een nieuwe kans om deze groep te
bereiken. Onder tieners is echter weinig
animo voor bijvoorbeeld virtuele
rondleidingen en geluidsfragmenten op
culturele websites. Het benaderen van
de tieners via sociale netwerksites lijkt
weinig kans van slagen te hebben.
Tieners zitten op sociale netwerksites als
Hyves niet te wachten op culturele
instellingen.
Professor Schomaker van de Rijks
universiteit Groningen ontwikkelt met
financiële steun van NWO een
zoeksysteem, waarbij gedigitaliseerde
teksten doorzocht kunnen worden. Het
Nationaal Archief, de Groninger
Archieven, het Stadsarchief Leuven en
het Gelders Archief dragen bij aan dit
project.
Per 1 april wordt de hard groeiende
online dienstverlening van de
Archiefbank van Het Utrechts Archief
uitgebreid met de service scanning on
demand. Want wie via internet zoekt
naar informatie over het verleden, wil
immers niet alleen de beschrijvingen
vinden maar ook de bronnen zelf. Een
belangrijke ontwikkeling waar het
archief zich bewust van is, en daarom
streeft naar een meer vraaggerichte
digitale dienstverlening op maat.
De Archiefbank achter de schermen: de
medewerker digitalisering bereidt iedere week
een zending voor met archiefmateriaal op
basis van alle gehonoreerde scanverzoeken
(foto Het Utrechts Archief).
8 2011 nummer 3
