Het Oera Linda Boek, een
'hot item'
cold cas
Het Oera Linda Boek uit Tresoar (Frysk Histoarysk en Letterkundich
Sintrim) in Leeuwarden is een van de merkwaardigste hand
schriften van ons Nederlandse geschreven cultuurgoed.
De enige echte zekerheid die we erover hebben, is dat het niet
is wat het pretendeert te zijn.
Fascinerend onderzoeksobject
allegorie en wordt als auteur
de beroemde dichter en dominee
Francois HaverSchmidt (Piet Paaltjens)
naar voren gebracht.1 Deze zou hebben
samengewerkt met de eigenaar van het
handschrift, Cornelis over de Linden,
en Eelco Verwijs, archivaris en befaamd
filoloog. Volgens Jensma was het Oera
Linda Boek niet bedoeld om de lezers
permanent te bedriegen, maar ging het
meer om het creëren van een tijdelijke
illusie van authenticiteit. Het is daarom
eerder als een mystificatie te beschouwen
dan als een vervalsing.
Onze interesse in het Oera Linda Boek
is ontstaan naar aanleiding van het
papieronderzoek dat in de jaren 1870
aan het manuscript is uitgevoerd.
Toenmalige papierdeskundigen hebben
op basis van hun bevindingen gecon
cludeerd dat het papier na 1840 op een
papiermachine is vervaardigd en dat het
papier is bewerkt met een kleurstof om
het ouder te doen lijken. Het negentiende-
eeuwse onderzoek was beperkt van
opzet en afgezien van een kleine
inspectie van een Duitse papierfabrikant
in de jaren 1930, is er sindsdien geen
nieuw papieronderzoek aan het Oera
Linda Boek verricht. Bij onze studie was
de achterliggende vraag of wij met onze
huidige kennis en meer geavan-ceerde
onderzoeksfaciliteiten tot andere,
mogelijk meer nauwkeurige uitspraken
Ellen van der Grijn, Adriaan Kardinaal en Henk Porck,
In het manuscript wordt beweerd dat het
in het jaar 1256 is geschreven en terug
gaat op een nog veel oudere tekst.
Op 190 folia wordt in een uniek
'runenschrift' het verhaal verteld over
een mythisch Fries rijk. In 1867 kwam
het handschrift in de openbaarheid als
eigendom van Cornelis over de Linden
uit de nalatenschap van zijn familie
('Oera Linda' komt van 'Over de Linden').
De voorouders van Cornelis zouden
de tekst hebben samengesteld en aan
de volgende generaties hebben
doorgegeven.
Hoewel sommigen de echtheid van het
document nog steeds verdedigen, werd
al heel gauw na de 'ontdekking' duidelijk
dat het Oera Linda Boek geen origineel
middeleeuws handschrift is: het is
geschreven op machinaal vervaardigd
papier in een taal die een combinatie is
van oud Fries en 'modern' Nederlands.
Toch blijft het Oera Linda Boek een groot
mysterie en is het ook vandaag de dag
nog een fascinerend onderzoeksobject.
In het proefschrift van Goffe Jensma
(2004) wordt de tekst onder meer
geïnterpreteerd als een religieuze
Het Oera Linda Boek (Tresoar, Leeuwarden).
nummer 3 201 1
23
