De archiefervaring van
Gerard Geuskens
Nadat ik 17 jaar als landmeetkundige bij de gemeente Roermond
had gewerkt, kwam er in 1991 een vacature als archiefambtenaar
bij het gemeentearchief vrij. Ik solliciteerde en werd aangenomen.
Een van de eerste werkzaamheden was het ordenen en beschrijven
van ansichtkaarten en foto's. Ik ben een geboren en getogen
Roermondenaar en dat was een voordeel. En daarbij kwam de
kennis die ik vanuit mijn vorige functie had ook nog eens om de
hoek kijken. Ik kende Roermond op mijn duimpje.
Verder was een veel voorkomende vraag
of te achterhalen viel wie de architect
was van een bepaald pand, maar daarop
moest ik het antwoord vaak schuldig
blijven. De meeste oude bouw
vergunningen met bouwaanvraag zijn
helaas maar mondjesmaat bewaard
gebleven, en dat geldt ook voor tekeningen
van het ontwerp die bij de aanvraag van
een bouwvergunning ingeleverd moesten
worden. Ik stelde mijzelf de vraag hoe
ik erachter kon komen welke architecten
destijds in Roermond werkten en welke
panden van hun hand waren. Ik begon
met de indicateurs op de inkomende
brieven door te nemen. De bouwaanvragen
werden meestal geplaatst onder de
rubriek 'aanbestedingen' of 'bouw
vergunningen', maar al snel kwam ik
erachter dat dit ontzettend veel werk
was en dat ze ook niet allemaal waren
vermeld in de indicateur. De enige
mogelijkheid om niets over het hoofd
te zien was om alle inkomende post
gericht aan de gemeente, vanaf 1800 tot
en met 1920, integraal door te nemen.
Dat was heel leuk om te doen en ik
kwam dan ook de gekste dingen tegen;
van sollicitaties, het uitkiezen van stof
voor nieuwe politie-uniformen tot het
plaatsen van urinoirs in de stad. En
natuurlijk ook de aanvragen voor
bouwvergunningen met de naam van
de eigenaar en meestal ook de
architect, die vaak ook de aanvrager
bleek te zijn.
Naast het beschrijven van foto's werd ik
ingezet om de aanwinsten en nog niet
beschreven topografische kaarten en
prenten van Roermond te inventariseren.
Ik was ook werkzaam in de studiezaal
en daar werd door bezoekers steeds
vaker de vraag gesteld of er informatie
was over de geschiedenis van het huis
dat ze bewoonden of net hadden gekocht.
Meestal adviseerde ik om kadastraal
onderzoek te doen naar het pand, om zo
aan de weet te komen wanneer het was
gebouwd en wie de eigenaar was. Vanaf
1843 is het vrij makkelijk zoeken in de
kadastrale administratie die in
Roermond aanwezig is.
Links: zicht op de Roermondse Neerstraat, met
het winkelhuis van schoenmaker H. Laumen,
ontworpen door de Roermondse architect
Guillaume Marie Hubert Langenhoff. Rechts de
bouwtekening.
Toch was ik er met deze informatie nog
lang niet. De gegevens die ik had waren
meestal de naam van de aanvrager en
een kadastraal nummer. Het kadastrale
nummer dat op de aanvraag van de
betreffende bouwvergunning stond,
moest ik traceren op een kaart om zo
het perceel te vinden waarop een pand
was gebouwd. Bij iedere wijziging van
perceelsgrenzen veranderde meestal ook
het kadastrale nummer en dit maakte
het natuurlijk extra ingewikkeld. Ik moest
zoeken naar een kadastrale kaart
waarop het kadastraal nummer van een
bepaald jaar terug te vinden was. Dit
betekende dat ik vanaf 1843 in de tijd
vooruit ofwel terug moest zoeken.
Al doende heb ik ontzettend veel ervaring
en kennis opgedaan van vroegere en
tegenwoordige bebouwing en de
bewoners ervan. Ik vond verschillende
bekende architecten die in Roermond
werkzaam zijn geweest, zoals onder
andere Cuypers, Bertrams, Corbey, Corsten,
Jorna Speetjens en Nicolaas van der Schuit.
Tijdens mijn onderzoek kon ik vaak aan
de bouwstijl zien welke panden door
een bepaalde architect waren ontworpen.
Het totale onderzoek, waar ik ongeveer
twee jaar mee bezig ben geweest, is na
afronding van mijn speurtocht gepubliceerd
in het jaarboek De Spiegel van Roermond,
jaargang 2006, 2007 en 2008.
Gerard Geuskens hoofd studiezaal
Gemeentearchief Roermond.
nummer 2 201 1 5
